Alcohol- en drugsgebruik komt bij basisschoolleerlingen zelden voor. Toch is het verstandig om leerlingen van de bovenbouw van het basisonderwijs te laten zien wat voor nadelige gevolgen het heeft als mensen steeds meer alcoholica of drugs gaan gebruiken. Bovendien is er gerede kans dat er in uw klas een of meer leerlingen zijn die zoiets van nabij hebben meegemaakt, in huiselijke kring en/of bij familie en kennissen.
Deze les biedt niet alleen gelegenheid om aandacht te geven aan verslaving aan alcohol of drugs, maar ook een creatieve manier om hun leeftijdgenoten op speelse wijze te waarschuwen voor deze soorten verslaving.
Plan van aanpak
Voor deze les trekt u een lesuur uit.
Verdeel de klas in twee groepen van ongeveer gelijke grootte.
Groep A neemt de bronnen door over verslaving aan alcohol. Die hebben de aanduiding (a) in de titel.
Groep D doet dat met de bronnen over drugsverslaving. Die hebben de aanduiding (d) in de titel.
Sommige bronnen zijn voor alle leerlingen te gebruiken, omdat die gaan over alcohol én drugs. Ze hebben de aanduiding (a + d) in de titel staan.
Als de leerlingen klaar zijn met de bronnen, zoeken ze verder naar verhalen van mensen die verslaafd zijn (geweest) aan alcohol of aan drugs. Op YouTube en andere sociale platforms zijn die verhalen te vinden. Voor het doornemen van de bronnen en het zoekwerk geeft u de leerlingen 30 minuten de tijd.
Beide groepen zoeken antwoord op de volgende vragen:
- Wat voor gevolgen heeft het voor de lichamelijke gezondheid van de verslaafde?
- Welke geestelijke klachten levert verslaving op?
- Hoe kun je van de verslaving afkomen?
Als iedereen klaar is met het onderzoek laat u beide groepen hun reclamespotje van 30 seconden maken. Trek er 20 minuten voor uit.
Groep A maakt het spotje om te waarschuwen voor (overmatig) alcoholgebruik gedurende lange tijd.
Groep D maakt het spotje om te waarschuwen voor gebruik van wiet of andere drugs.
Ten slotte laat u beide groepen hun reclamespotje zien en horen in de klas.
Uitwerking
Gevolgen van verslaving aan alcohol of drugs:
- Gevolgen voor de lichamelijke gezondheid zijn onder andere dat het kortetermijngeheugen minder goed gaat werken en dat hart, maag, lever en andere organen op den duur worden aangetast en steeds minder goed werken. In die organen kan kanker ontstaan.
- Altijd geldt dat ook de stofwisseling zich aanpast aan de regelmatige consumptie van alcohol en zich weer moet aanpassen als de persoon in kwestie niet meer of nauwelijks meer alcoholische dranken tot zich neemt.
Gevolgen voor de geestelijke gezondheid:
- Mensen die aan de drank zijn, worden sneller boos en gaan dan ook makkelijker over tot verbaal en fysiek geweld. Ook bij drugsverslaafden komt dat voor. Verder hangt het af van welke drug of drugs de verslaafde gebruikt. Plotseling stoppen met langdurig drugsgebruik leidt tot klachten die voortkomen uit moeizame aanpassing van lichaam aan het niet meer gebruiken van drugs. Men spreekt dan van ontwenningsverschijnselen.
Hoe van verslaving af te komen:
- Meestal hebben alcoholisten en drugsgebruikers deskundige hulp nodig om van hun verslaving af te komen. Hierbij is het essentieel dat de verslaafde zelf in de gaten heeft dat zijn of haar verslaving problemen geeft voor hem- of haarzelf en voor zijn of haar omgeving. Ook moet de verslaafde bereid zijn open te staan voor adviezen en begeleiding van deskundigen.
- Het lukt niet altijd om definitief van een verslaving af te komen. Soms valt een ex-verslaafde na verloop van tijd terug; hij of zij begint weer te drinken of drugs te gebruiken. Dan moet het traject om van de verslaving af te komen, opnieuw doorlopen worden.
Kerndoelen
35 De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument.
37 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.