Mensen in Nederland vanaf 60 jaar krijgen af en toe een uitnodiging om een prik te halen tegen corona, griep of pneumokokken. Jongens en meisjes kunnen als ze 10 jaar zijn een prik tegen HPV halen. In 2021 en 2022 kregen alle mensen vanaf 12 jaar een aantal keer een uitnodiging om een coronaprik te halen.
De bedoeling is steeds dat je veel minder kans loopt om erg ziek te worden door corona, HPV, pneumokokken of griep. Dat staat altijd in de uitnodiging. Toch laat niet iedereen die ervoor in aanmerking komt, zich inenten tegen de verwekkers van corona, pneumokokken, HPV en griep.
Zoek een antwoord op de onderstaande vragen:
- Laten mensen zich niet vaccineren vanwege hun levensovertuiging?
- Of hebben mensen ook andere motieven om zich niet te laten inenten?
Daarna denk je na over de volgende vraag:
Hoe zou jij je opstellen tegenover iemand die je kent en die zich niet laat vaccineren?
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd.
Voor het eerste deel van de opdracht krijg je 25 minuten de tijd.
Het tweede deel van de opdracht doen jullie met de hele klas.
Deel I
Jullie nemen de eerste twee bronnen in de les door. We maken groepen van drie leerlingen. En elke groep krijgt één bron over 'Vaccinaties en geloof' toegewezen:
* Vaccinatie - Moslims
* Vaccinatie - Joden
* Vaccinatie - Dominees uit de Biblebelt
Deel II
Discussie over de vragen in de Opdracht.
Wat Covid-19 is, de ziekte die verwekt wordt door het coronavirus, weten de meeste mensen wel. Dat geldt ook voor griep en in mindere mate voor pneumokokken. Maar wat is HPV, hoe kun je het krijgen en wat voor risico loop je dan? Kijk naar de YouTube-video:
Nadat er in 2021 vaccins tegen het coronavirus beschikbaar waren gekomen, probeerde de overheid met zachte drang mensen naar locaties te krijgen, waar je een coronaprik kon halen. Dat niet iedereen hiervan gediend was, zie je in deze YouTube-video ‘Groot coronaprotest in Amsterdam’:
Hoe kijken moslims aan tegen de vraag of je je wel of niet moet laten vaccineren als je hiervoor een uitnodiging krijgt?
Kijk naar dit verslag van Een Vandaag ‘Prikken tegen corona in de moskee: GGD steeds meer de wijk in om vaccinatiegraad te verhogen’:
en kijk naar dit verslag ‘Mogen moslims zich laten vaccineren tijdens de ramadan?’:
Sommige vaccinaties bevatten gelatine. Op een congres van de World Health Organization en de Islamic Organization for Medical Science in 1995 werd officieel gesteld dat gelatine, vervaardigd uit afval van onzuivere dieren, door de bewerkingen weer zuiver wordt. Daardoor is het toegestaan binnen de halal voedingsrichtlijnen. De religieuze rechtsgeleerden beschouwen de omzetting van onderdelen van een varken tot gelatine als voldoende om moslims toe te staan zich met vaccins met gelatine van varkensoorsprong te laten inenten.
De beschikbare coronavaccins bevatten geen dierlijke producten zoals gelatine. Ze zijn dus per definitie halal.
Sommige vaccinaties bevatten gelatine. In 2003 verklaarde de joodse gemeenschap dat gelatine toegestaan is, aangezien het toegevoegd wordt aan vaccins die je niet via de mond (oraal) krijgt toegediend. Kasjroet, dat de joodse voedingswetten regelt, stelt dat er geen bezwaar is tegen bestanddelen van varkens die je niet oraal inneemt. Het gaat om vaccins, injecties, suppositoires, crèmes en zalven.
De beschikbare coronavaccins bevatten geen dierlijke producten zoals gelatine. Ze zijn dus per definitie halal.
Het rabbinaat van 'Joodse Gemeenschap Amsterdam' zei tijdens de coronatijd over coronavaccinaties: "Velen vragen zich af of zij zich (nu al) zullen laten vaccineren. De verplichting om zich al dan niet te laten vaccineren valt halachisch onder het gebod wenisjmartem me-od lenafsjotechem (jullie zullen zeer goed op jullie zelf passen, Dewariem 4:15)).
Het rabbinaat is na zorgvuldige afweging en contact met rabbinaten elders (zie bij voorbeeld Guidance Regarding COVID-19 (ou.org)) tot de conclusie gekomen, dat de vaccins dermate uitgebreid zijn getest dat het een halachische verplichting is zich te laten vaccineren, nadat eerst advies is ingewonnen bij de eigen dokter t.a.v. de persoonlijke specifieke gezondheidssituatie."
Corona slaat toe in de Biblebelt, waar de vaccinatiegraad relatief laag is. Strenggelovigen worstelen met het vaccin, want een vaccinatie zou een ontkenning kunnen zijn van Gods voorzienigheid. Hoe zien dominees in religieuze gemeenten dit?
"Ik heb geen idee hoeveel mensen in onze kerk een coronavaccinatie hebben en ik wil het ook niet weten", zegt dominee De Boer van de Christelijk gereformeerde kerk in Sliedrecht. Voorheen stond hij in Urk en Werkendam. Deze dominee, die in de behoudende hoek zit, worstelt met de vaccinaties. "Mijn ouders hadden vroeger ook veel moeite met vaccineren. Ik ben zelf ook niet volledig gevaccineerd."
Maar de dominee ziet de coronavaccinatie anders dan andere vaccinaties. "Daarom heb ik zelf wel een coronaprik gehaald. In deze coronapandemie is geen sprake van voorkomen, maar van verantwoordelijk handelen. Om verwarring te voorkomen, gebruik ik de neutrale term coronaprik."
Dominee De Boer ziet het coronavaccin dus anders en hoopt dat zijn gemeenteleden deze associatie los kunnen laten. "We zitten nu in een wereldwijde gezondheidscrisis en met een coronaprik kunnen we handelen om erger te voorkomen. Vergelijk het met een tromboseprik. Die krijg je standaard na een operatie en neem je ook."
De predikant ziet veel jongeren in zijn kerk die weerstand hebben tegen het coronavaccin. Daarbij valt iets op. "Het motief om niet te vaccineren is bij corona veel minder vaak religieus van aard, dan bij andere vaccinaties. Het motief is vaker wantrouwen en angst. Zijn het vaccin, de wetenschap en de overheid wel betrouwbaar?"
Hij heeft zichzelf wél laten vaccineren tegen corona. "Vanwege twee redenen: ik zie het als je verantwoordelijkheid nemen. Ik handel naar een gezondheidscrisis die ons allen treft. En de tweede reden is dat ik veel bij mensen op bezoek ga. "Ik wil niet dat mensen besmet raken. Inenten zie ik als een verantwoordelijkheid richting mijn naaste."
De Nederlandse overheid nodigt mensen regelmatig uit om zich te laten vaccineren tegen griep, pneumokokken en HPV. De toegediende vaccins moeten ervoor zorgen dat mensen na een infectie met de verwekkers van deze ziektes niet ernstig ziek worden of zelfs overlijden.
In 2019 kwam er een ziekte bij waartegen je je op die manier kunt beschermen: Covid-19. De hele wereld kampte vanaf een gegeven moment met een pandemie van deze besmettelijke ziekte. Er waren wel vaccins beschikbaar gekomen tegen de verwekker ervan, SARS-CoV-19.
Maar niet iedereen in Nederland ging in op uitnodigingen om een prik tegen een van die vier ziektes te halen. Hoe komt dat? Dat zoeken leerlingen in deze les uit. Ook discussiëren zij er over hoe zij zich opstellen ten opzichte van iemand die zich om welke reden dan ook niet laat vaccineren.
Plan van aanpak
Voor de les gebruikt u één lesuur.
Voor het eerste deel van de opdracht trekt u 25 minuten uit.
Voor de afsluitende discussie gebruikt u de rest van de tijd
Deel I
Iedere leerling raadpleegt de eerste twee bronnen in de les. Daarna zorgt u ervoor dat de leerlingen zich in drietallen verdelen. En elke groep krijgt één bron over 'Vaccinaties en geloof' toegewezen. Zie erop toe dat van elk 'geloof' er minimaal één groep is die zich daarvor inzet.
* Vaccinatie - Moslims
* Vaccinatie - Joden
* Vaccinatie - Dominees uit de Biblebelt
Deel II
De klas discussieert er over hoe ze zich zouden opstellen ten opzichte van iemand die ze kennen en die zich om een of andere reden niet laat vaccineren.
Uitwerking
De coronapandemie heeft in Nederland verschillende motieven aan het licht gebracht waarom sommige mensen niet ingaan op een uitnodiging om een prik te halen. Die motieven kunnen zijn:
- Wantrouwen tegen en afkeer van de overheid die door het nemen van maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus inbreuk maakt op de vrijheid van de burgers (zie de film in de eerste bron).
- Het idee dat je zelf maar een uiterst klein risico loopt op ernstig ziek te worden of zelfs te overlijden na een besmetting. Voor mensen met een goede gezondheid en een goed werkend immuunsysteem is dat inderdaad het geval, maar helemaal nul is het risico nooit.
- Het idee dat vaccins vaak ernstige bijwerkingen hebben, zoals onvruchtbaarheid, autisme en aandoeningen aan hart en bloedvaten. Daar zit een kern van waarheid in. Zo heeft het Europese geneesmiddelenbureau EMA er eind oktober 2022 er melding van gemaakt dat sommige vrouwen in de vruchtbare leeftijd ongewoon hevige bloedingen kunnen krijgen tijdens de menstruatie nadat ze een coronavaccin van Pfizer/BioNTech of Moderna hebben gekregen. Huisartsen in Nederland hebben daar ook melding van gemaakt en ook van het lang uitblijven van de menstruatie.
- Dat wil zeggen dat mensen moeite hebben om teksten te lezen en te schrijven. Hierdoor hebben ze moeite met het lezen van een uitnodiging voor een prik.
- Het niet goed beheersen van de Nederlandse taal. Ook dat maakt het moeilijk om een uitnodiging voor een prik te lezen.
Overwegingen om toch een vaccin te nemen zijn:
- Om zelf niet ernstig ziek te worden en de kans te verminderen om dood te gaan;
- Om te voorkomen dat je na besmetting in een ziekenhuis belandt en vooral niet op een intensive-care afdeling. Op de intensive-care afdeling moeten extra veel zorgmedewerkers voor je gaan zorgen en dat gaat ten koste van de andere zorg.
- Het beschermen van je familieleden en kennissen tegen besmetting;
- Het voorkomen van maatregelen die nodig zijn om contacten tussen mensen te beperken en daarmee verspreiding van de ziektekiem die de pandemie veroorzaakt in te dammen. Eventuele maatregelen kunnen onder andere zijn: verplicht thuiswerken, het sluiten van musea, theaters, horecazaken, scholen en winkels en de beperking van het aantal mensen dat in een besloten ruimte bijeen mag komen.
Kerndoelen
36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan.
42. De leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer en milieu.
43. De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen, en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
- De leerlingen hebben gezien waarom de Nederlandse overheid landelijke vaccinatiecampagnes voert om mensen tegen besmettelijke ziektes te beschermen.
- De leerlingen hebben gezien wat christenen, moslims en joden vinden van vaccinatie tegen besmettelijke ziektes.
- De leerlingen kunnen enkele redenen benoemen, die niet met een religie te maken hebben, waarom sommige mensen zich niet laat vaccineren tegen (alle) besmettelijke ziektes.
- De leerlingen kunnen enkele redenen benoemen waarom mensen zich wel laten vaccineren tegen een besmettelijke ziekte.
De opdracht in de les is goed gemaakt als de leerlingen hebben laten zien dat:
- hun mening over wel of niet een prik halen tegen een besmettelijke ziekte hebben onderbouwd met feitelijk juiste informatie, en
- respect hebben getoond voor elkaar en elkaars mening en elkaar voldoende ruimte hebben geboden om hun mening te uiten en van argumenten te voorzien.