De verwekker van malaria is de parasiet Plasmodium. Die wordt overgebracht van mens tot mens door muggen van het soort Anopheles. Eerst bijt een mug iemand die al besmet is en krijgt dan van die parasieten in haar lichaam (het zijn altijd wijfjesmuggen die bijten). Vervolgens bijt de mug iemand die nog niet besmet is en brengt parasieten in diens lichaam.
Hoe je dit zelf kan voorkomen, heb je in Bron: Wat is malaria? al gezien.
De Anopheles-mug en de Plasmodium komen hoofdzakelijk voor in landen in de tropen of subtropen. Dat komt omdat Anopheles-muggen die de parasiet overbrengen alleen kunnen leven en zich voort kunnen planten in gebieden waar de temperatuur altijd tenminste 16 graden Celcius is.
Die gebieden liggen niet alleen dicht bij de evenaar, maar ook niet hoger dan ongeveer 1.500 meter boven de zeespiegel.
In Nederland komt de Anopheles-mug niet voor en ook de Plasmodium niet. Toch wordt af en toe bij iemand in Nederland die ziek is, malaria vastgesteld.
Het gaat dan steeds om mensen die tijdens een reis in het buitenland met de Plasmodium besmet is geraakt en daarna terug zijn gekeerd in Nederland.