Prinsjesdag is een Nederlandse traditie, waarmee het nieuwe parlementaire jaar wordt geopend.
De naam Prinsjesdag stamt al uit de 17de eeuw. Men duidde er de verjaardagen van de Prinsen van Oranje mee aan. In de 19de eeuw kreeg de opening van het nieuwe parlementaire jaar die naam. Vanaf 1848 is Prinsjesdag verankerd in de grondwet.
Op de derde dinsdag in september begint Prinsjesdag met een rijtoer in Den Haag. De koning en zijn gezin rijden dan van het Paleis Noordeinde naar de plaats waar de Troonrede wordt uitgesproken. Dit is doorgaans de Ridderzaal. Voor de rijtoer wordt vanaf 2016 meestal de Glazen Koets gebruikt. Voorheen was lange tijd de Gouden Koets voor dit doel het vervoermiddel.
De Troonrede wordt door het staatshoofd uitgesproken in een verenigde vergadering van de Eerste en de Tweede Kamer. De tekst is door het kabinet opgesteld. De regering geeft een overzicht van de actuele politieke en maatschappelijke situatie. Verder worden de kabinetsplannen voor het komende jaar in grote lijnen uiteengezet.
Nadat de koning de troonrede heeft uitgesproken verlaat het koninklijk gezelschap de vergadering. Met een korte rijtoer keert het terug naar Paleis Noordeinde. Daar volgt de traditionele balkonscène.
Later in de middag komt de Tweede Kamer in een aparte vergadering bij elkaar. In die vergadering presenteert de minister van financiën de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor het komende parlementaire jaar. Lang was het traditie de documenten hierover in een koffertje mee naar de Tweede Kamer te nemen. Over de Miljoennota en de Rijksbegroting debatteert de Tweede Kamer enkele dagen na Prinsjesdag. Dit debat noemen we de Algemene Politieke Beschouwingen.
Officieel zijn alle documenten voor Prinsjesdag geheim tot op de dag zelf. Toch lekken er elk jaar gedeelten uit naar de media. Vaak gaat het om concepten, niet om de definitieve teksten.