De Koude Oorlog is de naam van een zogenaamde gewapende vrede tussen twee politieke en maatschappelijke systemen. Het ene systeem is het kapitalisme. Het werd gevormd door de Verenigde Staten, Canada en voornamelijk West-Europese landen. Het andere systeem is het communisme. Dit werd gevormd door de Sovjet-Unie en vooral Midden- en Oost-Europese landen. Deze twee systemen worden ook wel machtsblokken genoemd. Het communistische machtsblok werd als Oostblok aangeduid. Verder werden de aanduidingen eerste wereld (voor het westerse blok) en tweede wereld (voor het Oostblok) gebruikt. Er waren veel landen die tot geen van de twee machtsblokken wilden horen, de niet-gebonden landen. De meeste niet-gebonden landen waren ontwikkelingslanden, ook wel derdewereldlanden genoemd.
De periode van de Koude Oorlog liep van 1945 tot 1991. In die 46 jaar zijn er meerdere gebeurtenissen geweest, die de spanningen tussen de twee machtsblokken flink lieten oplopen. Er werd soms zelfs gevreesd voor een Derde Wereldoorlog. De eerste gebeurtenis die het spannend maakte, was de Korea-oorlog van 1950 tot 1953. Die is officieel nooit beëindigd met een vredesverdrag.
Een andere oorlog in Azië tussen kapitalisme en communisme was de Vietnamoorlog. Die woedde tussen 1955 en 1975. Uiteindelijk werden het kapitalistische Zuid-Vietnam en het communistische Noord-Vietnam één communistische staat.
In 1956 brak de Hongaarse Opstand uit, waarbij de Hongaren in opstand kwamen tegen de communistische regering van het land. De Sovjet-Unie sloeg de opstand met veel geweld en machtsvertoon neer.
Het spannendst was misschien wel de Cubacrisis in 1962. Die ging tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. De Sovjet-Unie was het in 1959 communistisch geworden Cuba militair te hulp geschoten. In 1962 was de Sovjet-Unie bezig atoomraketten op Cuba te installeren. De VS eiste dat die raketten werden weggehaald. Het liep zo hoog op tussen die twee, dat er serieus met een atoomoorlog rekening werd gehouden. Uiteindelijk haalde de Sovjet-Unie de raketten weer weg.
De Koude Oorlog was de reden voor het oprichten van de NAVO in 1949. Het Westen wilde zo een betere militaire samenwerking, en dus een tegenwicht bieden tegen het Oostblok. Als reactie richtten de Sovjet-Unie en haar bondgenoten in 1955 het Warschaupact op. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en het einde van de Koude Oorlog in 1991 werd dit militaire pact opgeheven. De NAVO bestaat nog wel.