Plastic soep is een opeenhoping van grote hoeveelheden afval in de oceanen en zeeën. Dit afval bestaat voor het grootste deel uit plastic. Plastic wordt door de mens gemaakt en komt van nature niet voor op aarde. De natuur kan plastic niet afbreken, zoals dit met bijvoorbeeld hout wel kan. Zou plastic wel afbreekbaar zijn, dan vormde de natuur het om naar een andere bruikbare stof. Of het plastic zou helemaal oplossen.
Op meerdere plaatsen in de oceanen komen grote, ringvormige stromingen voor. Zo’n stroming noemen we een gyre. In zo’n gyre komen enorme hoeveelheden plastic en ander afval bij elkaar. Er zijn zeker vijf gyren in de oceanen bekend waar zich een plastic soep heeft gevormd.
Het meeste afval in een plastic soep komt van schepen. Het varieert van resten van visnetten tot weggegooide plastic verpakkingen en gebruiksvoorwerpen. Een ander deel van het plastic afval is ooit meegevoerd door grote rivieren in vooral Azië en Afrika die in de oceanen uitmonden. De Ganges, de Jangtsekiang en de rivier de Congo zijn daarvan voorbeelden.
Bij het plastic zitten heel veel stukjes die zo klein zijn, dat je ze met het blote oog niet eens kunt zien. Deze minuscule stukjes noemen we microplastic. Die worden gegeten door veel soorten zeedieren en vogels. Ze denken dat het een vorm van plankton is. Omdat plastic niet afgebroken kan worden, blijft het in de maag en het lichaam van die dieren zitten. De dieren worden opgegeten door weer andere dieren. Ook zij krijgen het microplastic in hun lichaam. Na een keer of wat eten en gegeten worden kan het microplastic uiteindelijk in het lichaam van de mens terechtkomen.
Hoe groot een gebied met plastic soep is valt moeilijk te zeggen. Voor de plastic soep in de Stille Oceaan lopen de schattingen uiteen van 700.000 vierkante kilometer tot meer dan 15 miljoen vierkante kilometer.
Nu is de vraag hoe we plastic soep kunnen laten verdwijnen. Het meest voor de hand ligt natuurlijk om het op te ruimen. Dat gebeurt ook al wel. Bovendien wordt er gewerkt aan manieren om een nieuwe plastic soep te voorkomen. Hierbij kun je denken aan het opnieuw gebruiken van plastic, namelijk recyclen. Een verbod op het gebruik van plastic kan ook. In de Europese Unie is het vanaf 3 juli 2021 verboden om bepaalde soorten wegwerpplastic te gebruiken. Dat geldt met name voor plastic rietjes of bestek.
Zie voor meer informatie ook de lesbrief Plastic Soep voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs.