De UNHCR* is de organisatie voor vluchtelingen van de Verenigde Naties. De officiële Engelse naam is United Nations High Commissioner for Refugees. In het Nederlands is de officiële naam Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen. Het hoofdkantoor van de UNHCR staat in Genève, Zwitserland.
De leiding van de UNHCR is in handen van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen. De naam van de functie en die van de organisatie zijn in het Engels precies dezelfde.
De UNHCR is opgericht in 1950. In de beginjaren hield de organisatie zich met name bezig met hulp aan mensen die door de Tweede Wereldoorlog hun woongebied moesten ontvluchten. Later in de jaren 1950 bood de UNHCR hulp aan mensen die om een andere reden op de vlucht sloegen. Denk hierbij aan de Hongaarse opstand in 1956. Verder zorgde de dekolonisatie in Afrika en Azië voor veel vluchtelingen. Vooral na 1967 breidde de UNHCR haar werkterrein flink uit. Dit kon omdat de taken van de UNHCR in overeenstemming werden gebracht met een aanvulling op het Vluchtelingenverdrag van 1951, het zogenaamde ‘Protocol van New York’ van 1967. Tegenwoordig is de organisatie in de hele wereld bezig vluchtelingen te helpen. In 2022 waren dat er ruim 108 miljoen. De meesten van hen zijn jonger dan 18 jaar. Om vluchtelingen te kunnen helpen heeft de UNHCR veel geld nodig. In 2021 was dat begroot op $9,4 miljard. En dan te bedenken dat ze het in 1951 met $300.000 moesten doen. Het geld komt binnen door vrijwillige bijdragen. Die worden vooral door de VN-lidstaten geleverd.
Om de UNHCR en het vluchtelingenvraagstuk bij het publiek onder de aandacht te brengen zijn er goodwillambassadeurs. Die worden door de Verenigde Naties aangewezen. Bij het grote publiek zijn deze personen amper bekend. Namen als Tanya Burr (VS) en Helena Christensen (Denemarken) zullen niet veel mensen bekend in de oren klinken.
Onder meer het Nobelcomité in Noorwegen vindt dat de UNHCR belangrijk werk doet. De Nobelprijs voor de Vrede viel de UNHCR zelfs twee keer ten deel, in 1954 en in 1981.
* Niet te verwarren met de UNHRC, de Mensenrechtenraad van de VN