Oorlogskranten - bron: beweegredenen

 
Op www.hetillegaleparool.nl is nieuwsbrief no. 5 van 23-8–1940 te vinden.  Hierin staat een uitgebreid verhaal van vier pagina's hoe werkloze Nederlanders onder valse beloften naar Duitsland werden gelokt om daar te gaan werken. In Nieuwsbrief no. 8 van 26-4-1941 kun je een toespraak lezen die koningin Wilhelmina uitsprak voor Radio Oranje.

Tijdens de Duitse bezetting liepen makers van oorlogskranten gevaar en moeten hun werk aan zo’n krant soms met de dood bekopen. Dat was toen niet nieuw. Daarvoor kwamen al persmensen die onder oorlogsomstandigheden werkten om het leven. Ook heden ten dage gebeurt dat af en toe. Meestal zijn persmensen zich er volledig van bewust als ze dat risico lopen, zeker als ze proberen gevechtshandelingen in de oorlog waar ze verslag van doen van dichtbij proberen te volgen. Ze beschouwen het als deel van hun werk. Voor de vrijheid van meningsuiting en het aan de kaak stellen van bombardementen op burgerdoelen en andere wantoestanden zijn ze bereid zelfs hun leven op het spel te zetten. Wel zijn er oorlogscorrespondenten of persfotografen die voornamelijk voor het geld of de spanning risico’s nemen. Maar meestal is politieke motivatie de belangrijkste reden om dat te doen.

Dat gold zeker ook voor verzetsmensen van de illegale pers tijdens de Duitse bezetting in Nederland in de jaren ‘40–’45. Die wilden tegenwicht bieden aan de nazipropaganda. Van hen is een onbekend aantal doodgeschoten of naar concentratiekampen overgebracht, gewoon omdat ze een illegaal blad rondbrachten, aan een stencilmachine stonden, of een illegale tekst hadden geschreven. Als je was opgepakt, werd je meestal ook gemarteld.

nijmeegseillegalepers

Voor de Duitse bezetter was het voeren van propaganda een zeer belangrijk middel om de bevolking er onder te houden en om mensen te overtuigen van zijn nazistandpunten. Volgens deze propaganda waren de Nederlanders een Germaans broedervolk. De gemiddelde Duitser gedroeg zich in ons land ook  met een zeker respect voor Nederlanders. In Oost-Europa, waar zogenaamd “minderwaardige” volkeren woonden, gedroegen ze zich respectloos en zelfs wreed.

De Duitse propaganda had ook wel enig succes. Tegen het einde van de oorlog hadden bijna 25.000 Nederlandse mannen zich aangesloten bij de SS om mee te vechten tegen Rusland! Zij waren duidelijk beïnvloed door de jarenlange berichtenstroom over “levensgevaarlijke communisten”. In de oorlog stond Rusland echter aan de goede kant. De Nederlandse SS’ers werden na de oorlog dan ook beschouwd als landverraders. Voor de duidelijkheid, de vernietigingskampen zoals Auschwitz, werden gerund door de SS.

 

verwante lessen

Login Form