Kabouter Goederaad - bron: rijksbureaux

 

rijksbureauxTijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal, maar had toch veel last van de schaarste aan grondstoffen. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in september 1939 voorzag de Nederlandse regering dat er er weer schaarste zou ontstaan. Het ministerie van Handel Nijverheid en Scheepvaart richtte daarom in 1939 en 1940 18 zogenaamde 'Rijksbureaux voor Handel en Nijverheid' (in de spelling van die tijd inderdaad met een x) op.

Elk Rijksbureau hield toezicht op de verdeling van de grondstoffen en op de verwerkte hoeveelheid grondstoffen tijdens het productieproces. De Rijksbureaus gingen ook zwarthandel tegen.
Toen in mei 1940 de Duitsers Nederland binnenvielen en de macht overnamen, hielden de Duitsers de Rijksbureaus in stand en richtten er nog vier op, waardoor er op gegeven moment 22 Rijksbureaus waren.

  1. Rijksbureau voor Aardolieproducten (1939-1954)
  2. Rijksbureau voor Bouwmaterialen (1939-1945)
  3. Rijksbureau voor Chemische en Pharmaceutische producten (1939-1950)
  4. Rijksbureau voor Diamant (1940-1955)
  5. Rijksbureau voor Genees- en verbandmiddelen (1939-1948)
  6. Rijksbureau voor Generatoren en Tankgas (1940-1945)
  7. Rijksbureau voor Hout (1939-1950)
  8. Rijksbureau voor Huiden en Leder (1939-1950)
  9. Rijksbureau voor IJzer en Staal (1940-1945)
  10. Rijksbureau voor Keramische producten (1939-1950)
  11. Rijksbureau voor Metalen (1939-1950)
  12. Rijksbureau voor Metaalverwerkende Industrie (1941-1945)
  13. Rijksbureau voor Nonferro Metalen (1940-1945)
  14. Rijksbureau voor Oude Materialen en Afvalstoffen (1940-1946)
  15. Rijksbureau voor Papier, Papierverwerkende en Grafische Industrieën (1939-1950)
  16. Rijksbureau voor Rubber (1939-1950)
  17. Rijksbureau voor Tabak en Tabaksproducten (1940-1950)
  18. Rijksbureau voor Teerproducten (1942-1949)
  19. Rijksbureau voor Textiel (1939-1955)
  20. Rijksbureau voor Voedselvoorziening in Oorlogstijd (1940-1945)
  21. Rijksbureau voor Wol en Lompen (1939-1944)
  22. Rijkskolenbureau (1939-1954)

Door de oorlog werden diverse grondstoffen uit het buitenland minder of niet geleverd. En omdat veel van de Nederlandse productie naar Duitsland werd geëxporteerd, ontstond er in Nederland schaarste. Niet alleen bedrijven, maar ook de consumenten kregen steeds meer met de Rijksbureaus te maken. De Rijksbureaus kregen er steeds meer taken bij. Zo werden ze verantwoordelijk voor de distributie van producten die alleen nog op bon te krijgen waren.

In januari 1950 werden de Rijksbureaus voor Metalen en Bouwstoffen en voor Tabak en Tabaksproducten samengevoegd tot het Centraal Rijksbureau. Met het verdwijnen van de schaarste werden de distributieregels overbodig en met het vorderen van het economisch herstel werden de rijksbureaus stuk voor stuk opgeheven, samengevoegd of bij het Centraal Rijksbureau gevoegd.

bon

 

verwante lessen

Login Form