Culturen uit het Westen drukten tijdens de koloniale tijd een zwaar stempel op culturen in andere cultuurgebieden. Na de golf van dekolonisaties tussen 1947 en 1975 is dat nog steeds het geval. Daardoor kom je bijna overal ter wereld westerse cultuurelementen tegen, van het christendom, kleding, reclame door internationale bedrijven en muziek tot films en ook het Engels dat in vrijwel elk land gesproken wordt. Vooral elementen uit de cultuur van de Verenigde Staten zijn in de wereld prominent aanwezig.
Dat die westerse culturen en in het bijzonder de Amerikaanse een stempel hun blijven drukken op andere cultuurgebieden dan de westerse, komt door de toenemende onderlinge verbondenheid van mensen, landen, bedrijven en andere organisaties wat we globalisering noemen.
Sommigen vinden dat dit tot verrijking van hun eigen cultuur heeft geleid en tot meer begrip voor elkaars levenswijzen over culturele en landsgrenzen heen.
Anderen vinden juist dat globalisering hun cultuur in de verdrukking brengt. Veel regeringen steunen daarom lokale culturele producten. Nederland subsidieert bijvoorbeeld de publieke omroep en de productie van lokale films en documentaires.
UNESCO
Ook de Organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur van de Verenigde Natie UNESCO zet zich in voor culturele diversiteit. Bijvoorbeeld door de culturele sector in ontwikkelingslanden te stimuleren. Maar ook door in 2003 een verdrag over culturele diversiteit op te stellen. Dat is het Verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Erfgoed. Nederland heeft dit verdrag in 2012 geratificeerd.
In dit verdrag is vastgelegd dat cultuuruitingen niet alleen van toenemend belang zijn in het internationale economische verkeer, maar ook belangrijke culturele waarden vertegenwoordigen. Een film bijvoorbeeld is veel meer dan alleen een product om geld mee te verdienen.
De UNESCO heeft daarom in het verdrag vastgelegd dat landen:
- het recht hebben een eigen cultuurbeleid te voeren;
- beleid dienen te voeren dat bijdraagt aan culturele diversiteit op hun grondgebied, en
- het cultuurbeleid van andere landen moeten respecteren.
Zo schept de UNESCO voorwaarden voor de bescherming en ontplooiing van een diversiteit aan culturen en cultuuruitingen. Zij draagt daarmee bij aan een vrij en wederzijds verrijkend contact tussen culturen en stimuleert internationale samenwerking voor de ondersteuning van de culturele sector in ontwikkelingslanden.
Krachtens het verdrag mogen de lidstaten van de VN de status van Immaterieel Erfgoed aanvragen voor bepaalde elementen uit hun cultuur. De UNESCO beoordeelt de aanvragen en bepaalt of de aangedragen cultuurelementen de status van erfgoed krijgen of niet.
Zie ook ‘Immaterieel erfgoed’ op https://www.unesco.nl/nl/dossier/immaterieel-erfgoed.
Een lijst van Nederlands immaterieel erfgoed vind je op https://nl.wikipedia.org/wiki/Inventaris_Immaterieel_Cultureel_Erfgoed_Nederland. Als je door deze lijst bladert, zie je dat er niet alleen typisch Nederlandse of westerse cultuurelementen in staan, maar ook cultuurelementen ontleend aan niet-westerse culturen.