Sinds 2020 is er na de coronapandemie een nieuwe oorzaak van beperkingen bijgekomen, namelijk Covid-19. Die ziekte wordt verwekt door het coronavirus, ook bekend als SARS-CoV-2. Veel mensen die besmet zijn geweest met dit virus, houden er langdurige klachten aan over, met vaak ernstige beperkingen tot gevolg. Die klachten hebben als verzamelnaam ‘long covid’ gekregen.
Er zijn nu zoveel mensen met long covid dat gesproken wordt van een pandemie na de pandemie. Anno 2024 zijn dat er al zeker 450.000.
Leerlingen zoeken uit wat er aan de hand is met long covid en komen onder andere te weten waarom met name veel gezondheidswerkers er slachtoffer van zijn geworden.
Met deze les helpt u deze pandemie onder de aandacht te brengen en te houden, ook nu de oorspronkelijke pandemie al een tijd lang niet veel meer in het nieuws is.
Plan van aanpak
Voor deze les trekt u één lesuur uit.
De leerlingen lezen de bronnen om een beeld te krijgen van de problemen waar mensen met long covid mee te maken krijgen
- Wat zijn het voor beperkingen die deze mensen krijgen?
- Waarom is het soms moeilijk voor deze mensen om uit te leggen hoe ingrijpend die beperkingen zijn?
- Waardoor raken ze door die beperkingen het werk dat ze eerst deden en sociale contacten min of meer kwijt?
- Waarom zijn er veel mensen bij die in een ziekenhuis, verzorgingshuis of verpleeghuis hebben gewerkt?
- Wat voor ondersteuning krijgen deze mensen van de overheid en van andere organisaties?
De leerlingen krijgen hiervoor 25 minuten de tijd
Tenslotte gaat u samen met de leerlingen na of er genoeg gedaan wordt voor de mensen die getroffen zijn door long covid, en wat er nog meer gedaan zou moeten worden.
Uitwerking
Als bijverschijnsel van de coronapandemie blijken steeds meer mensen allerlei ernstige beperkingen over te houden van hun besmetting met het SARS-CoV-2 virus, het virus dat de ziekte Covid-19 veroorzaakt. Het aantal mensen dat hiermee te maken kreeg telde begin 2022 vele duizenden personen en dat aantal is anno 2024 gegroeid tot zeker 450.000 mensen. Daarom wordt dit verschijnsel ook wel ‘pandemie na de pandemie’ genoemd.
Wat zijn het voor beperkingen die deze mensen krijgen?
Bij die beperkingen kunnen de volgende symptomen zich voordoen: kortademigheid, snel vermoeid raken, moeite hebben om zich te concentreren, snel last hebben van overprikkeling en gedeeltelijk verlies van geur en smaak. Deze klachten houden soms maanden aan of zelfs wel twee jaar na het oplopen van Covid-19. De klachten hebben de verzamelnaam ‘long covid’ gekregen. Deskundigen en onderzoekers verschillen van mening over wat precies onder long covid moet worden verstaan. Mentale klachten kunnen ook zijn veroorzaakt door stress of een post-traumatische stress stoornis. Veel mensen die met Covid-19 op een Intensive Careafdeling hebben gelegen hebben daar last van.
Waarom is het soms moeilijk voor deze mensen om uit te leggen wat hun beperkingen zijn?
Sommige klachten die beperkingen tot gevolg hebben zijn zichtbaar voor anderen, zoals het snel vermoeid raken en kortademigheid. Andere klachten zijn dat niet, zoals moeite hebben om zich te concentreren en het gedeeltelijk verlies van geur en smaak.
Waardoor raken ze door die beperkingen hun werk en hun sociale contacten in meer of mindere mate kwijt?
Mensen met long covid kunnen vaak niet of maar gedeeltelijk het werk doen dat ze deden voordat ze Covid-19 opliepen. Soms kunnen ze zich niet goed meer verplaatsen, vooral omdat ze snel moe worden en last hebben van kortademigheid.
Waarom zijn er veel mensen bij die in een ziekenhuis, een verzorgingshuis of een verpleeghuis hebben gewerkt?
Tijdens de eerste besmettingsgolf van de coronapandemie in Nederland, tussen februari en mei 2020 moesten mensen in ziekenhuizen, verpleeghuizen en verzorgingshuizen zonder mondmaskers en andere beschermingsmiddelen hun werk doen. Dit ondanks het feit dat ze veelvuldig, vaak letterlijk, in aanraking kwamen met mensen die besmet waren met SARS-CoV-2. Daardoor liepen veel van deze gezondheidswerkers Covid-19 op, en van die groep besmette gezondheidswerkers hebben sinds die tijd een groot aantal te maken met long covid klachten. Pas na mei 2020 kregen gezondheidswerkers in de intramurale gezondheidszorg de benodigde beschermingsmiddelen.
Wat voor ondersteuning krijgen deze mensen van de overheid en van andere organisaties?
Wie ziek wordt en in een bedrijf of instelling werkt, wordt door zijn werkgever maximaal 2 jaar doorbetaald en in dienst gehouden. Als de werknemer na 2 jaar nog steeds niet in staat is om volledig te functioneren op zijn werkplek, dan mag zijn werkgever hem ontslaan. Dan mag de werknemer een WIA-uitkering aanvragen. Dat geldt ook voor mensen die al langer dan 2 jaar long covid hebben. Om die uitkering te krijgen, moet de werknemer naar een arts van het UWV. Die stelt vast in hoeverre de werknemer zijn oude werk nog kan doen.
Aan de hand van de uitkomst van de keuring wordt de hoogte van de uitkering vastgesteld. Maar ook bij volledige arbeidsongeschiktheid is de uitkering aanzienlijk lager dan het salaris dat de werknemer verdiende voor hij Covid-19 kreeg en daar long covid aan overhield.
Vooral gezondheidswerkers in de intramurale zorg, die tijdens de eerste besmettingsgolf van de coronapandemie ziek werden en dat nog steeds zijn, zullen hier mee te maken krijgen. Vanaf maart 2022 kwamen steeds meer van hen in een WIA-uitkering terecht komen. Daarom wilde het kabinet de termijn waarin ze in dienst blijven bij hun werkgever verlengen, zodat ze hun salaris langer doorbetaald krijgen. Die regeling ging echter pas in juni 2022 in, en geldt voor gezondheidswerkers die tussen maart en december 2020 besmet zijn geweest met het coronavirus. Alleen mensen die in of na juni 2022 langer dan twee jaar long covid hebben gehad, gaan profijt hebben van die regeling. Wie al in maart, april of mei van 2022 langer dan twee jaar long covid heeft gehad komt er niet voor in aanmerking.
Gemeenten voeren de Wet Maatschappelijke Ondersteuning uit. Krachtens die wet kunnen gehandicapten, dus ook mensen met long covid, ondersteuning krijgen in de vorm van hulpmiddelen of van professionele hulpverleners. Andere vormen van ondersteuning voor mensen met long covid:
- Mantelzorg door familieleden en vrienden;
- Gezondheidszorg door deskundigen, zoals fysiotherapeuten.
- Ziekteverzekeraars die hun klanten aan professionele gezondheidszorg helpen en onkosten vergoeden die voortvloeien uit de beperkingen die mensen als gevolg van long covid hebben.
- Particuliere organisaties zoals de FNV, Stichting Zonnebloem, Hersenstichting en Stichting Opkikker.
Kerndoelen
34. De leerling leert hoofdzaken te begrijpen van bouw en functie van het menselijk lichaam, verbanden te leggen met het bevorderen van lichamelijke en psychische gezondheid, en daarin een eigen verantwoordelijkheid te nemen.
35. De leerling leert over zorg en leert zorgen voor zichzelf, anderen en zijn omgeving, en hoe hij de veiligheid van zichzelf en anderen in verschillende leefsituaties (wonen, leren, werken, uitgaan, verkeer) positief kan beïnvloeden.