In 1981 werden in de VS de eerste gevallen van aids beschreven (ook al werd de ziekte nog niet zo genoemd). Later ontdekten wetenschappers hiv, het virus dat aids kan verwekken. Na 1981 verspreidde dit virus zich over de hele wereld en was er dus sprake van een aidspandemie.
In Nederland was deze ziekte vaak in het nieuws, de laatste jaren niet meer.
Toch heeft de wereld nog steeds te kampen met de aidspandemie, ook al is daar in Nederland weinig van te merken. Hoe dat komt, zoeken leerlingen in deze les uit.
Plan van aanpak
Voor deze les trekt u één lesuur uit. U laat de leerlingen het voorlichtingsfilmpje zien in Bron: Ik vrij veilig of (ik vrij) niet, .
Daarna laat u de leerlingen individueel of in tweetallen de andere bronnen doornemen. Trek er 30 minuten voor uit.
Ten slotte discussiëren de leerlingen er in de klas over wat ze door het lezen van de bronnen aan nieuwe kennis hebben opgedaan en welk gevaar er dreigt, nu er een nieuw middel is dat ingezet kan worden tegen het virus.
Uitwerking
Aids betekent: Acquired Immune Deficiency Syndrome. Het houdt een verzwakking in van het immuunsysteem van het lichaam door een oorzaak van buitenaf.
Hiv betekent: Human immune deficiency virus, een virus dat de werking van het immuunsysteem van het menselijk lichaam steeds verder zwakker maakt.
Er is sinds kort een vaccin beschikbaar tegen hiv. Het heet PReP en wordt ook wel preventiepil genoemd. In Nederland wordt dit middel verstrekt aan mensen die een verhoogd risico lopen op besmetting met hiv. Het middel blijkt bij de meeste mensen die het krijgen, goed te werken.
Al vanaf de jaren ’80 zijn er zogenaamde aidsremmers beschikbaar voor mensen die besmet zijn met hiv. Zoals de naam al zegt kunnen deze medicijnen je niet helemaal van het virus afhelpen, maar houden ze het virus in toom, zodat je immuunsysteem goed blijft werken en je in goede gezondheid kunt blijven leven.
Zonder deze geneesmiddelen leidt besmetting met hiv meestal tot aids, maar het kan jaren duren voor het zover is. Door hiv is het lichaam steeds minder in staat om andere ziekmakende virussen en bacteriën af te weren. Tenslotte sterft de besmette persoon aan een infectieziekte die niet door hiv is veroorzaakt. Of mensen sterven aan kanker, omdat mensen met hiv door het virus bepaalde vormen van kanker kunnen krijgen.
Hiv wordt van mens tot mens overgedragen door bloed, sperma en vaginaal vocht. De meeste besmettingen vinden dan ook plaats door seks, maar het kan ook gebeuren via bloedtransfusies of het gebruik van injectienaalden, waar besmet bloed aan zit. Ten slotte kan een zwangere vrouw die besmet is, het virus aan haar ongeboren kind doorgeven.
Wat besmettelijkheid betreft is het virus dus minder gevaarlijk dan het coronavirus en andere ziekteverwekkers die ook van mens tot mens door de lucht en door huidcontact kunnen worden overgedragen.
Het verraderlijke van hiv is wel dat iemand met hiv andere mensen met dit virus kan besmetten tijdens seksueel contact, zonder dat de besmette persoon symptomen van aids vertoont.
Je kunt dan alleen te weten komen of je wel of niet besmet bent met hiv door je hierop te laten testen.
Waarom de wereld nog steeds geteisterd word door de aidspandemie, heeft meerdere oorzaken:
- Geneesmiddelen tegen hiv en aids zijn voor veel mensen die in armoede leven niet betaalbaar, en ook niet voor landen die weinig geld kunnen uitgeven aan goede gezondheidszorg. Dit probleem heeft vooral Afrika ten zuiden van de Sahara.
- Praten over seks in het algemeen en over preventie van besmetting met hiv is taboe in sommige landen en in kringen waar mensen zich strikt houden aan leefregels inzake seks die voortkomen uit hun levensovertuiging, of die van hun sociale omgeving. Dat maakt het moeilijk om mensen te bereiken met voorlichting over hiv en aids.
- In sommige landen kunnen veel mensen van 15 jaar en ouder niet lezen en schrijven. Ook dat maakt het moeilijk om voorlichting te geven over hiv en aids.
Enkele NGO’s die zich bezighouden met voorlichting over en bestrijding van hiv en aids: Aidsfonds, Artsen zonder Grenzen, Cordaid
Kerndoelen
36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan.
39. De leerling leert een eenvoudig onderzoek uit te voeren naar een actueel maatschappelijk verschijnsel en de uitkomsten daarvan te presenteren.