Vooral vanaf 2018 verschijnen er nieuwsberichten en wetenschappelijke artikelen over een trend die al tientallen jaren lang te zien is in Nederland en in het buitenland: het aantal insecten is sterk aan het afnemen. Inmiddels is het aantal insecten enkele tientallen procenten lager dan voor de eeuwwisseling.
Deskundigen vinden dat zó verontrustend dat ze koortsachtig op zoek zijn naar de oorzaken van deze trend. Vooral maken ze zich druk om de achteruitgang in het aantal honingbijen.
Leerlingen gaan na wat al dat onderzoek heeft opgeleverd. Aan de hand van wat we nu weten dankzij dat onderzoek, gaan ze na hoe we die trend kunnen keren.
Plan van aanpak
Voor deze les trekt u één lesuur uit. U laat de leerlingen de video zien in Bron: Aantal insecten daalt. Dat kost enkele minuten.
Daarna laat u de leerlingen in tweetallen werken. Elke tweetal neemt de overige bronnen in de les door.
Elk tweetal noteert welke oorzaken de afname van de aantallen insecten heeft, hoe we die oorzaken zo veel mogelijk kunnen aanpakken, en waarom we insecten niet kunnen missen. Trek hier 25 minuten voor uit.
Daarna houdt U de rest van het lesuur met de klas een discussie over de mogelijke maatregelen die genomen moeten worden om teruggang van de aantallen insecten stop te zetten, en bedenken de leerlingen wat ze daar zelf aan kunnen bijdragen.
Uitwerking
In grote lijnen:
De afname van het aantal insecten is voor een deel toe te schrijven aan ziektes en parasieten. In de film in Bron: video wordt een voorbeeld hiervan genoemd. Aan deze oorzaak is weinig of niets te doen.
Dat is wel het geval met twee andere oorzaken van het achteruitgaan van het aantal insecten:
- het gebruik van bestrijdingsmiddelen die naast de te bestrijden plaagdieren en schadelijke planten ook andere soorten aantasten en doden.
- het vernietigen van natuurgebieden waar insecten hun rol spelen in een ingewikkelde gemeenschap van soorten planten en dieren.
Om de natuur, en zeker ook de insectenwereld te sparen, gebruiken sommige landbouwers bestrijdingsmiddelen die snel uiteenvallen in onschadelijke stoffen, of ze zien helemaal af van het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Daarnaast pleiten organisaties als Natuurmonumenten voor een nieuw beleid voor landgebruik, waarbij de natuur letterlijk meer ruimte krijgt.
Kerndoelen
36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan.
39. De leerling leert een eenvoudig onderzoek uit te voeren naar een actueel maatschappelijk verschijnsel en de uitkomsten daarvan te presenteren.