Het gebeurt vaak: een jongen of meisje is zojuist vanuit een plek ergens buiten de Europese Unie Nederland binnengekomen. Zonder begeleiding van een of beide ouders of een ander familielid. Hij of zij wordt naar het Aanmeldcentrum (AC) in Ter Apel van de Immigratie- en Naturalisatie Dienst IND gebracht.
Bord bij de ingang van het aanmeldcentrum in Ter Apel
Omdat hij of zij moederziel alleen Nederland is binnengekomen, wordt hij of zij een alleenstaande minderjarige vreemdeling of amv genoemd.
Wat gebeurt er dan met zo’n minderjarige vreemdeling? Dat gaan jullie in deze les onderzoeken.
Daarbij komen jullie te weten:
- Waarom er amv’s en andere vreemdelingen Nederland willen binnenkomen en ze daarom asiel aanvragen, d.w.z. ”toestemming om in Nederland te blijven".
- Wanneer ze asiel krijgen en wanneer niet.
- Welke opvang amv’s krijgen tot ze weten of ze asiel krijgen of niet.
- Wat er met ze gebeurt als ze geen asiel krijgen.
- Wat er met ze gebeurt als ze dat wel krijgen.
- Wanneer amv’s, die asiel hebben gekregen, alsnog terug kunnen of moeten gaan naar hun land van herkomst.
Voor deze opdracht krijg je 2 lesuren de tijd.
Eerst kijk je naar de video in Bron: Wat zijn amv's?
Daarna neem je samen met twee klasgenoten de andere bronnen (behalve de Bronnen: Helpende hand) in de les door. Daar krijg je 40 minuten de tijd voor.
Met dezelfde klasgenoten maak je in het tweede lesuur een podcast over mensen die amv’s helpen. Als dat te ingewikkeld is, kun je dat ook inspreken met je smartphone. Je vindt een aantal voorbeelden hiervan in Bronnen: Helpende handen 1-4. Iederen groep krijgt een bron met één of twee video's om te bekijken
Geef in de podcast of smartphone aan op wat voor plek de amv’s hulp krijgen. Raadpleeg hiervoor de afbeelding in Bron: Opvang.
Speel je podcast of smartphone af voor je leerkracht en je klasgenoten.
Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s). Wie zijn deze jongeren? Waar komen ze vandaan? Hoeveel amv’s komen er jaarlijks naar Nederland en hoe worden zij opgevangen? In deze video vertellen een COA-woonbegeleider en een wethouder er meer over:
In 1951 namen de lidstaten van de Verenigde Naties het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen* aan. Dit verdrag staat ook bekend als ‘Vluchtelingenverdrag’. Nederland heeft dit verdrag ondertekend en is dus verplicht vluchtelingen op te nemen.
Ondertekening van het Vluchtelingenverdrag van 1951 in Genève
Volgens dit verdrag wordt iedereen die naar een ander land vlucht en daar asiel aanvraagt als vluchteling erkend, als hij of zij kan aantonen dat hij of zij gevaar van vervolging loopt in eigen land, vanwege:
- ras
- geloofsovertuiging
- nationaliteit
- lid zijn van een bepaalde groep
- politieke overtuiging
Als is vastgesteld dat iemand gevaar loopt, heeft hij of zij recht op asiel in het land waar hij of zij naartoe gevlucht is.
Mensen die vanwege oorlog hun land zijn ontvlucht, gelden eveneens als vluchtelingen.
* Misschien is het wat verwarrend dat de termen vreemdelingen en vluchtelingen door elkaar worden gebruikt. AMV stond vroeger voor Alleenstaande Minderjarige Vluchteling en nu dus over Alleenstaande Minderjarige Vreemdeling.
Je bent als alleenstaande minderjarige vreemdeling in Nederland aangekomen en opgevangen in Ter Apel. Wat gebeurt er dan? Dat zie je op de afbeelding hieronder.
Overzicht van de opvangplekken waar amv’s naartoe gaan, nadat ze bij het Aanmeldcentrum in Ter Apel hun asielaanvraag hebben gedaan.
Amv’s die in Nederland mogen blijven, krijgen onderdak van COA en Nidos. COA is het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers en Nidos is de voogdijinstelling die de voogdij regelt voor alleenstaande minderjarige asielzoekers. Nidos en COA zorgen ervoor dat ze zich zelfstandig kunnen redden, nadat ze meerderjarig zijn geworden. Wat voor onderdak amv’s krijgen, hangt af van hoe oud ze zijn. Zijn ze tussen de 15 en 17 jaar, dan gaan ze naar een centrale ontvangstlocatie voor amv’s. Ook amv’s van 13 of 14 jaar gaan ernaar toe, als er niet meteen een pleeggezin voor hen te vinden is.
Alleenstaande jongeren in kleinschalige woonvoorziening
Na verloop van tijd verhuizen de amv’s naar een procesopvanglocatie. Daar wachten ze af hoe hun asielaanvraag zal aflopen.
Zodra de asielaanvraag is afgerond, zijn er de volgende mogelijkheden:
- Amv’s jonger dan 15 jaar gaan naar een opvang- of pleeggezin.
- Amv’s van 16 of 17 jaar die in Nederland mogen blijven, dus een verblijfsvergunning hebben, gaan naar een kleinschalige opvangvoorziening of KSO. Dat is een tehuis waar een klein aantal amv’s bij elkaar wonen, onder begeleiding van medewerkers van de Nidos.
- Amv’s van 16 of 17 jaar zonder verblijfsvergunning gaan naar een kleinschalige woonvoorziening of KWV. Ook amv’s zonder verblijfsvergunning die niet in een opvanggezin kunnen worden ondergebracht, gaan naar een KWV.
In kleinschalige woonvoorzieningen krijgen amv’s training om de vaardigheden die ze hebben, te vergroten. Daardoor kunnen ze makkelijker zelfstandig leven, zodra ze meerderjarig zijn. Er is ook elk moment van de dag iemand die hen kan bijstaan en raad kan geven.
Bekijk de YouTube-video ‘Beter een Goede Buur – Stichting Timon':
Bekijk de YouTube-video ‘In deze villa in De Meern wonen straks minderjarige asielzoekers – RTBV Utrecht’:
Kijk naar twee video's over een alleenstaande minderjarige vreemdeling die Nederland dreigde te worden uitgezet en uiteindelijk toch nog een verblijfsvergunning kreeg:
Kijk naar de YouTube-video ‘Perspectief voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen in Tilburg’:
Jaarlijks komen duizenden mensen naar Nederland om bescherming te zoeken. Ze zijn op de vlucht voor oorlog en ander geweld of vervolging in eigen land. Als inderdaad blijkt dat ze beter niet terug kunnen gaan naar hun land van herkomst, mogen ze blijven. Dan krijgen ze asiel en dus toestemming om in ieder geval tijdelijk in Nederland te gaan wonen.
Onder de vluchtelingen zijn ook minderjarigen die zonder hun ouders of andere familieleden die hen kunnen verzorgen naar Nederland zijn gekomen. Dat zijn alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Die hebben vaak andere behoeftes dan andere vluchtelingen.
Leerlingen ontdekken wat de behoeftes van deze minderjarigen zijn en hoe wordt geprobeerd daarin te voorzien, terwijl hun asielaanvraag loopt, en ook nadat die is goedgekeurd of afgewezen.
Plan van aanpak
Voor deze les trekt u 2 lesuren uit. Lees voor u deze les in de klas brengt de uitleg over wat amv’s zijn op Alleenstaande minderjarige vreemdelingen | Asielbeleid | Rijksoverheid.nl.
Eerst laat u de leerlingen een video over amv’s zien in Bron: Wat zijn amv's?.
Daarna laat u de leerlingen in groepen van drie de overige bronnen in de les bestuderen. Geef ze daar 40 minuten de tijd voor.
Tenslotte gebruikt u de tweede les voor het eindproduct, een reeks podcasts over mensen die amv’s op een of andere manier te hulp komen.
De leerlingen kunnen ook filmen met hun smartphone.
Ieder groepje maakt een podcast of videoverhaal van hooguit 3 minuten over een voorbeeld hiervan.
Ze moeten kiezen uit een voorbeeld uit Bron: Helpende handen 1-4.
Het is de bedoeling dat leerlingen in hun podcast of videoverhaal vermelden in wat voor opvanglocatie amv’s zitten die de hulp krijgen.
Als ieder groep zijn verhaal klaar heeft, laat u de resultaten in de klas afspelen.
Uitwerking
Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen of amv’s zijn mensen die jonger zijn dan 18 jaar en die op hun eentje naar Nederland zijn gekomen, zonder een of beide ouders of enige andere persoon die het ouderlijk gezag over hem of haar heeft.
De behandeling van een asielaanvraag van een amv verloopt op dezelfde manier als die van andere vluchtelingen, al heeft de IND wel aparte voorzieningen waar amv’s tot 12 jaar hun twee gesprekken met medewerkers van deze dienst moeten houden.
De opvang van amv’s verschilt wel van die van overige vluchtelingen.
Ze hebben voogdij nodig tot ze meerderjarig zijn geworden of tot het moment waarop ze weggaan uit Nederland. Die voogdij wordt verzorgd door Nidos.
Nidos brengt amv’s tot 15 jaar onder in een pleeggezin. Oudere amv’s krijgen een plek in een opvanglocatie van COA. Ook AMV’S jonger dan 15 jaar voor wie geen pleeggezin te vinden is, worden ondergebracht in een opvanglocatie van COA.
Nidos, COA en de Dienst Terugkeer en Vertrek bereiden de amv’s voor op het functioneren in de Nederlandse samenleving, als ze mogen blijven. Ze worden geholpen bij de voorbereiding op de terugkeer naar hun land van herkomst, als ze niet in Nederland mogen blijven.
In beide gevallen krijgen ze vaardigheden aangeleerd die aansluiten bij hun mogelijkheden en die helpen om zich te kunnen redden in Nederland of in hun land van herkomst.
Het uitgangspunt hierbij is dat amv’s, net als hun Nederlandse leeftijdgenoten, leerplicht hebben. Ze moeten dus vijf dagen per week onderwijs volgen tot ze 17 jaar zijn geworden, en daarna nog twee jaar twee dagen per week.
Als een amv geen toestemming krijgt om in Nederland te blijven, moeten de IND en de Dienst Terugkeer en Vertrek nagaan of de amv in het land van herkomst herenigd kan worden met zijn of haar ouders of met familieleden die voor hem of haar kunnen gaan zorgen. Lukt dat niet, dan zoekt men een opvanghuis in dat land. Lukt ook dat niet, dan mag de amv alsnog in Nederland blijven, als hij of zij jonger is dan 16 jaar.
Ook amv’s die wel een verblijfsvergunning hebben gekregen, moeten soms terug naar hun land van herkomst, bijvoorbeeld als dat land veilig genoeg is om er naar terug te keren.
Hulp krijgen amv’s van pleegouders en medewerkers van COA en Nidos. Opvanglocaties voor groepen amv’s krijgen soms subsidie van de gemeente waar de locatie zich bevindt.
Uit de film in Bron: video valt al op te maken dat sommige amv’s trauma’s hebben opgelopen voor en tijdens hun vlucht naar Nederland. Ze zijn bijvoorbeeld slachtoffer geweest van mensenhandelaars, ze zijn seksueel misbruikt of hebben familieleden verloren of zijn die kwijtgeraakt.
Kerndoelen
41. De leerling leert de atlas als informatiebron te gebruiken en kaarten te lezen en te analyseren om zich te oriënteren, zich een beeld van een gebied te vormen of antwoorden op vragen te vinden.
43. De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen, en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
- De leerlingen kunnen aangeven om welke redenen mensen die Nederland binnenkomen, asiel kunnen krijgen en dus in Nederland mogen blijven.
- De leerlingen kunnen uitleggen wat alleenstaande minderjarige vreemdelingen of amv’s zijn.
- De leerlingen kunnen aangeven waarom de toelating en opvang van amv’s verschilt van die van overige vluchtelingen die Nederland binnenkomen.
- De leerlingen kunnen enkele vormen van opvang benoemen die opgezet zijn speciaal voor amv’s.
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun eindproduct:
- laat zien dat ze inzicht hebben in de opvang van asielzoekers in Nederland, en dan vooral die van amv’s;
- helder is opgebouwd, en
- niet langer is dan 3 minuten.