Tussen 1945 en 1949, na het einde van de Duitse bezetting van Nederland, gingen 130.000 Nederlandse soldaten naar Nederlands-Indië om te vechten tegen Indonesiërs die van deze kolonie en zelfstandig land wilden maken. Diverse soldaten kregen een relatie met een Indonesisch meisje. Soms werden uit een dergelijke relatie een of meer kinderen geboren.
Hoe kwamen die relaties tot stand? Waarom werden die meestal verbroken, ook als er een of meer kinderen uit geboren waren? Wat gebeurde er vervolgens met kinderen uit relaties tussen Nederlandse soldaten en hun Indonesische geliefden? Hoe vonden kinderen uit dergelijke relaties soms hun biologische vader terug, soms na tientallen jaren?
Op deze vragen zoeken leerlingen in deze les antwoord aan de hand van zeven verhalen over Nederlandse soldaten die tussen 1945 en 1949 in Nederlands-Indië gelegerd waren een relatie kregen met n Indonesisch meisje.
Plan van aanpak
U trekt voor de opdracht in de les 2 uur uit. De opdracht bestaat uit drie delen.
Deel I
U laat de leerlingen individueel naar het filmfragment kijken en de toelichting bij dit fragment lezen. Of u vertoont het fragment voor de hele klas indien dat praktisch mogelijk is.
Deel II
Deel de klas in zeven groepen in. Iedere groep krijgt een van de zeven verhalen toegewezen. De leerlingen geven antwoorden op de vragen bij elk verhaal.
Als iedereen hiermee klaar is, haalt u de antwoorden op en kijkt ze na.
Deel III
U houdt met de klas een klassengesprek. Hierin delen de groepen eerst de antwoorden op de vragen bij het verhaal dat ze bestudeerd hebben, met elkaar.
Daarna praat u met de leerlingen over de volgende vragen:
- Wat betekende het voor Nederlandse soldaten om verkering te hebben met een Indonesisch meisje en vervolgens een of meer kinderen bij haar te verwekken?
- Wat betekent het voor die kinderen om een Nederlandse soldaat als vader te hebben?
En zeker ook de vraag;
- Hadden de meisjes wel voldoende beseft dat hun geliefde kan sneuvelen of naar verloop van tijd naar Nederland zou teruggaan zodra diens dienstverband als soldaat op gegeven moment voorbij was?
Uitwerking
Antwoorden op de vragen bij:
Bron: Nana
* Is er nog contact tussen de (voormalige) geliefden?
- Antwoord: Er was geen contact meer tussen de voormalige geliefden; hij reageerde niet meer op brieven. Zij ging naar Nederland om hem te zoeken, dat is gelukt.
* Hoe is het met het oorlogsliefdekind afgelopen? Heeft het oorlogsliefdekind nog contact met de (biologische) vader?
- Antwoord: Zij had 45 jaar geen contact met haar biologische vader. In eerste instantie wilde hij geen contact met haar hebben, maar via een ander familielid kwamen ze toch in contact.
* Hoe reageerde de overige familieleden?
- Antwoord: Een van de vier halfbroers en -zussen heeft veel contact met haar, de andere drie hebben daar geen behoefte aan.
Bron: José
* Is er nog contact tussen de (voormalige) geliefden?
- Antwoord: Waarschijnlijk niet; ze weet niet eens wie haar vader is.
* Hoe is het met het oorlogsliefdekind afgelopen? Heeft het oorlogsliefdekind nog contact met de (biologische) vader?
- Antwoord: Lange tijd was onbekend wie haar vader was. Via een andere voormalige soldaat heeft ze te horen krijgen wie haar vader zou kunnen zijn. Maar hij wilde lange tijd geen contact. Ze zoekt contact (te zien in de reactie onderaan de website), maar onduidelijk is of het contact al of niet tot stand is gekomen.
* Hoe reageerde de overige familieleden?
- Antwoord: De vrouw van haar mogelijke vader ontkent dat hij de vader zou zijn, zelf is hij ziek. Haar mogelijke halfbroer heeft wel enkele keren met haar gebeld.
Bron: Jochum
* Is er nog contact tussen de (voormalige) geliefden?
- Antwoord: Nee. Hij heeft haar maar één keer ontmoet en hij wist niet dat ze zwanger is geworden. Ze leeft nog in Nederland, maar hij heeft nooit contact met haar gezocht.
* Hoe is het met het oorlogsliefdekind afgelopen? Hebben de oorlogsliefdekinderen nog contact met hun (biologische) vader?
- Antwoord: Uit dit eenmalig contact is een tweeling geboren. Met die twee heeft hij wel contact gekregen via een oproep in Spoorloos.
* Hoe reageerde de overige familieleden?
- Antwoord: Iedereen reageerde enthousiast, zowel zijn vrouw als zijn dochter. Zij heeft altijd een broer willen hebben en heeft er nu zelfs twee!
Bron: Familie de Haan
* Is er nog contact tussen de (voormalige) geliefden?
- Antwoord: Nee. De moeder van Edwina wist niet dat ze zwanger was toen hij weer uit Nederlands-Indië wegging. Na de geboorte heeft ze haar kind achtergelaten en is naar Nederland gegaan om hem te zoeken, maar ze heeft hem niet kunnen vinden.
* Hoe is het met het oorlogsliefdekind afgelopen? Heeft het oorlogsliefdekind nog contact met de (biologische) vader?
- Antwoord: Ze is geadopteerd door een Indonesische familie en haar stiefmoeder heeft haar niet goed behandeld. Tot ze 54 was had ze geen contact met haar biologische moeder. Haar biologische vader heeft nooit van haar bestaan geweten (hij was inmiddels overleden).
* Hoe reageerde de overige familieleden?
- Antwoord: Enthousiast. Ze hebben elkaar in Indonesië gesproken en bij Edwina gelogeerd (zie de reactie onderaan de website).
Bron: Alice
* Is er nog contact tussen de (voormalige) geliefden?
- Antwoord: Nee. Hij reageerde nergens meer op en ze heeft hem ook in Nederland niet naar hem gezocht.
* Hoe is het met het oorlogsliefdekind afgelopen? Heeft het oorlogsliefdekind nog contact met de (biologische) vader?
- Antwoord: Haar dochter is op zoek gegaan naar haar biologische vader en met hem in contact gekomen.
* Hoe reageerde de overige familieleden?
- Antwoord: Zij heeft nooit contact gehad met de rest van de familie. Haar dochter wel. Die reageerden enthousiast (zie verder https//www.oorlogsliefdekind.nl/Oorlogsliefdekinderen-in-Nederland/een-geslaagde-zoektocht.html waar in deze bron naar verwezen wordt).
Bron: De Pruyer (pseudoniem)
* Bij welk onderdeel diende soldaat 'De Pruyter?
- Antwoord: bij het korps mariniers
* Wat vond de ontdekker van het gedicht van de desertie van 'De Pruyter'?
- Antwoord: Hij vond de desertie geen misdaad.
* Hoe reageerde de commandant van 'De Pruyter' toen hij vroeg of hij met zijn Indonesische geliefde mocht trouwen?
- Antwoord: Hij werd woedend.
* Wat vonden de ouders van 'De Pruyter' van zijn verliefdheid?
- Antwoord: Zij hadden er geen begrip voor.
Bron: Henk
* Waarom moest Henk zijn relatie met Noes geheim houden?
- Antwoord: Hij was nog getrouwd in Nederland en kreeg geen medewerking voor een 'scheiding te velde'.
* Waaruit kun je afleiden dat Henk en Noes vastbesloten waren om samen verder door het leven te gaan?
- Antwoord: Ze spaarden samen voor haar overtocht naar Nederland
* Noes was katholiek en Henk was niet religieus. Gaf dat problemen in hun huwelijk?
- Antwoord: Het was geen probleem.
Kerndoelen
37 De leerling leert een kader van tien tijdvakken te gebruiken om gebeurtenissen, ontwikkelingen en personen in hun tijd te plaatsen. De leerling leert hierbij over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken;
- tijd van wereldoorlogen (1900-1950)
De leerling leert daarbij in elk geval de relatie te leggen tussen de gebeurtenissen en ontwikkelingen in de 20e eeuw (waaronder de Wereldoorlogen en de Holocaust), en hedendaagse ontwikkelingen. De vensters van de canon van Nederland dienen als inspiratiebron voor de behandeling van de tijdvakken.
40 De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een tijdvak te vormen of antwoorden te vinden op vragen, en hij leert daarbij ook de eigen cultuurhistorische omgeving te betrekken.