Vluchten uit Overloon


In september 1944 begon na vier jaar van Duitse bezetting met alle geweld, honger en andere ellende van dien, de bevrijding van Nederland door Geallieerde soldaten. Overal waar deze bevrijders kwamen, uit Canada, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië of een ander Geallieerd land, werden ze na harde gevechten feestelijk binnengehaald. Maar in Overloon ging het even anders. Hoe anders, dat hebben enkele mensen die toen in Overloon woonden, verteld toen bij hen interviews werden afgenomen.

vluchtenuitoverloon

 



opdrachtWat hadden die mensen te vertellen over de bevrijding van hun stad? Wat gebeurde er toen? Dat gaan jullie uitzoeken aan de hand van enkele fragmenten uit deze interviews die opgenomen zijn.

Jullie schrijven er samen een boekje over in de stijl van een stripverhaal, dus met pagina’s die bestaat uit een tekst en enkele plaatjes.

 


 

werkinuitvoeringeenuurVoor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd. Je voert hem uit samen met een of meer klasgenoten. Iedere groep maakt één pagina voor het boek.

Verdeel de acht bronnen en kies er één uit om er een pagina over te maken.  Spreek met elkaar af wie de tekst schrijft (niet meer dan ½ A4tje) en wie de plaatjes bij de tekst maakt. De tekeningen moeten eenvoudig gehouden worden.

De acht thema's zijn:

  1. Overloon wordt een strijdtoneel
  2. Een ander gevaar voor mensen in Overloon
  3. Raus! Raus! uit Overloon:
  4. Leven als ontheemde: onderdak
  5. Leven als ontheemde: ontberingen
  6. Hulp van de plaatselijke bevolking
  7. Terug naar Overloon
  8. Hulp na de terugkeer

Beluister het interviewfragment dat bij het onderwerp hoort dat jouw groep gekregen heeft.

Let op: sommige geïnterviewden spreken min of meer in dialect. Beluister het fragment nogmaals als je niet zeker weet of je alles goed verstaan hebt. Maak samen de pagina van het boek. Zet op de pagina het nummer van het onderwerp. Dat wordt het paginanummer.

Geef de pagina aan je leerkracht.

De interviews waar de volgende fragmenten uit zijn gehaald, zijn gehouden met mensen die in Overloon woonden en daar op 27 september 1944 weg moesten.

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Harry Beckers:

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Toon Beurskens:

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Toon Beurskens:

xx


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Nelly Verstraten-Drabbels (zij werd ondergebracht in klooster Jeruzalem in Venray en daarna in de psychiatrische inrichting Servaas, eveneens in Venray):


En kijk naar dit fragment uit het interview met Miep Bloemen-Weijmans:

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Nelly Verstraten-Drabbels:

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Nelly Verstraten-Drabbels:

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met Miep Bloemen-Weijmans:

 


 

Kijk naar dit fragment uit het interview met mevrouw Cornelissen:

 


 
De bevrijding van Nederland van de Duitse bezetters ging gepaard met feestelijke intochten van Geallieerde tanks. Maar het ging ook gepaard met felle gevechten tussen Duitse en Geallieerde troepen waarbij veel slachtoffers vielen. Dat was bijvoorbeeld het geval in de streek tussen Peel en Maas nadat de Geallieerden er in september 1944 niet in waren geslaagd om Arnhem op de Duitsers te veroveren. In deze streek vond een heftige veldslag, de Slag bij Overloon. Die begon op 26 september 1944. De volgende dag bevolen Duitse militairen alle inwoners van Overloon om hun dorp onmiddellijk te ontruimen. Ze kregen onderdak in Venray, maar op 18 oktober van dat jaar moesten ze opnieuw wijken voor wapengeweld, toen dit dorp onder zwaar artillerievuur kwam te liggen. Niet alleen de inwoners van Overloon moesten weg, ook de inwoners van Venray zelf.

tankslag

Het duurde maanden voordat de inwoners van Overloon en Venray naar hun dorp konden terugkeren. Toen ontdekten ze dat hun huizen en boerderijen waren beschadigd of geheel verwoest en waren leeggeroofd.
Het Oorlogs- en Verzetsmuseum Overloon heeft enkele mensen geïnterviewd die op 27 september 1944 hals over kop uit Overloon weg moesten. Zo wil het museum laten zien hoe het was om huis en haard te verlaten zonder veel tijd te hebben om hun spullen bij elkaar te zoeken, om maandenlang elders ondergebracht te zijn en om terug te keren naar hun woonplek en te ontdekken dat er van die woonplek weinig of niets meer over was.

 


 
In september 1944 begon na bijna 4½ jaar van Duitse bezetting de bevrijding van Nederland. Toen trokken Amerikaanse, Britse en andere Geallieerde strijdkrachten het zuiden van Nederland binnen. Tot de Duitse strijdkrachten zich op 5 mei 1945 overgaven, trokken Geallieerde soldaten steeds verder het land in. Overal stuitten ze op zware tegenstand van Duitse manschappen, maar telkens weer wisten ze een stad of streek op de Duitsers te veroveren. Daar werden ze door de bewoners ervan feestelijk binnengehaald.

Behalve in Overloon. Daar werd heviger en langduriger gevochten dan waar ook in Nederland. Daarom werd Overloon en later ook Venray op last van de Duitse bezetters ontruimd. Pas toen ook daar de Geallieerden het gebied rond deze twee plaatsen in handen hadden gekregen, konden de évacués terug naar hun woonplek, of wat er nog van over was.

Leerlingen reconstrueren dit hoofdstuk uit de bevrijding van Nederland aan de hand van getuigenissen van mensen die toen noodgedwongen weg moesten.

Plan van aanpak
Voor deze les trekt u 1 uur uit.


Uitwerking
De interviewfragmenten in de les vertellen samen in grote lijnen het volgende verhaal:

In september 1944 trokken steeds meer Duitse soldaten Overloon binnen en bereidden zich voor op aanvallen door de Geallieerden die vanuit het zuiden oprukten. Ze dwongen burgers die in of rond het dorp woonden, hals over kop weg te gaan. Deze burgers kregen elders onderdak, onder meer in kloosters, een pensionaat en een psychiatrische inrichting in Venray. Vlak na de gedwongen ontruiming vond er in en rond Overloon een veldslag plaats tussen Duitse en Geallieerde troepen waarbij het dorp werd verwoest. In oktober 1944 moesten de mensen uit Overloon en bewoners van Venray zelf weg uit Venray omdat ook daar zwaar gevochten werd. Venray werd grotendeels verwoest. Pas enkele maanden later was het voor de geëvacueerde bewoners van Overloon en Venray veilig genoeg om terug te keren naar hun woonplaats. Toen ontdekten de meeste van hen dat hun huis of boerderij was vernield en leeggeroofd terwijl ze elders waren ondergebracht. 

Kerndoelen
37. De leerling leert een kader van tien tijdvakken te gebruiken om gebeurtenissen, ontwikkelingen en personen in hun tijd te plaatsen. De leerling leert hierbij over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken;
- tijd van wereldoorlogen (1900-1950)
De leerling leert daarbij in elk geval de relatie te leggen tussen de gebeurtenissen en ontwikkelingen in de 20e eeuw (waaronder de Wereldoorlogen en de Holocaust), en hedendaagse ontwikkelingen. De vensters van de canon van Nederland dienen als inspiratiebron voor de behandeling van de tijdvakken.

40. De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een tijdvak te vormen of antwoorden te vinden op vragen, en hij leert daarbij ook de eigen cultuurhistorische omgeving te betrekken.

 


 

 


 
De opdracht is goed gemaakt als op elke pagina van het boekje:

 

verwante lessen