Drukken in oorlogstijd - bron: illegale pers

 
geuzenactie

Al op 16 mei 1940, een dag na de capitulatie van het Nederlandse leger, verscheen het allereerste illegale blad: Geuzenactie (zoals hiernaast te zien). Het was met de hand geschreven door Bernard IJzerdraat. Illegale berichten werden in die tijd ook vaak met de typmachine enkele malen overgetikt. Illegale krantjes werden vaak gestencild met een stencilmachine, een voorloper van het kopieerapparaat.

Ook ontstonden er grote, landelijke illegale kranten, zoals Het Parool, Vrij Nederland, De Waarheid, Trouw en Ons Volk. Die werden op den duur meestal gedrukt. Ze verschenen in steeds grotere oplagen en werden vaak landelijk verspreid. Sommige van die kranten bestaan nu nog steeds en vind je nu in de meeste boekhandels en kiosken. Dat zijn bijvoorbeeld Trouw en Het Parool.

Om kranten in grote oplagen te maken waren grote drukpersen nodig. Als je in de drukkerij 's avonds verboden kranten drukte, was dat gevaarlijk, want de apparaten maakten zoveel lawaai dat het buiten wel moest opvallen, ook bij Duitse ordehandhavers die op zoek waren naar plekken waar illegale kranten werden gemaakt. Daarom werden veel verboden kranten overdag gedrukt, tussen het andere drukwerk door. Ook dat was spannend want als de Duitsers kwamen controleren en zien dat er een illegale krant werd gedrukt, waren de medewerkers van de drukkerij er gloeiend bij. Op het drukken van illegale kranten stond de doodstraf.

 

verwante lessen

Login Form