Er zijn twee door de Verenigde Naties opgestelde en aangenomen teksten over
mensenrechten waarin het recht op onderwijs geregeld is.
- In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staat in artikel 26 dat iedereen recht heeft om naar school te gaan.
- In het Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind uit 1989 staat in artikel 28 dat ieder kind recht heeft op (gratis) onderwijs.
Het basisonderwijs moet gratis zijn en ouders zijn verplicht om hun kinderen naar school te sturen. Er gaan dan ook wereldwijd honderden miljoenen kinderen naar school. Toch gaan vele tientallen miljoenen kinderen tussen de 6 en 11 jaar níet naar school. En van de jongeren tussen 12 en 17 jaar gaat een nog groter deel niet naar school.
De voornaamste reden is dat veel gezinnen zo arm zijn, dat ook de kinderen moeten werken. Alleen zo komt er voldoende geld binnen voor de dagelijkse levensbehoeften zoals eten en drinken.
School en werk zijn vaak moeilijk te combineren. De schooltijden sluiten niet op de werktijden aan. Daarbij is het basisonderwijs wel gratis, maar veel bijkomende kosten, zoals een schooluniform, niet.
Ook de afstand tot de school is vaak een beletsel om naar school te gaan. In het ene land zijn er geen goede wegen naar school. In het andere land is er geen openbaar vervoer. En geld voor een fiets is er vaak niet. Kinderen moeten soms meer dan een of twee uur lopen door gevaarlijk gebied, langs kloven en door eenzame oerwouden.
Wie wel naar de basisschool is geweest, kan lang niet altijd naar een vervolgopleiding. Ze zijn er niet of nauwelijks of ze zijn zo duur dat alleen kinderen van rijke ouders ze kunnen volgen.
Kinderen hebben in ontwikkelingslanden veel te maken met enorm grote klassen, soms van meer dan honderd leerlingen. Dat komt omdat er te weinig scholen zijn. Ook beschikken veel scholen over te weinig boeken en geen of weinig schoolmeubilair. Vaak moeten kinderen samen een oud versleten boek gebruiken. Van computers, tablets en smartphones in de klas, hulpmiddelen die veel Nederlandse scholieren wel gebruiken, kunnen deze kinderen alleen maar dromen. De kinderen leren op deze manier vaak weinig en blijven dan uiteindelijk maar weg.
Er zijn twee organisaties binnen de Verenigde Naties die speciaal opkomen voor onderwijs: UNICEF en UNESCO.
UNICEF
UNICEF is Het Kinderfonds van de Verenigde Naties en komt op voor de rechten van alle kinderen, waar ook ter wereld. UNICEF ondersteunt acties en projecten die ervoor zorgen dat kinderen naar school kunnen.
UNESCO
UNESCO is de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur. UNESCO is, samen met UNICEF, verantwoordelijk voor de 'Onderwijs voor Iedereen'-campagne (Education for All)
In 2015 hebben regeringsleiders van de lidstaten van de Verenigde Naties afspraken gemaakt over het terugdringen van armoede, ziekte en honger in de wereld in 2030. Hiertoe hebben ze zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen opgesteld die in 2030 moeten zijn gehaald.
Duurzaam Ontwikkelingsdoel 4 luidt: ‘Verzeker gelijke toegang tot kwaliteitsonderwijs en bevorder levenslang leren voor iedereen.’
Voor deze les is vooral artikel 4.1 bij deze doelstelling van belang. Dat artikel luidt namelijk dat in 2030 alle meisjes en jongens op een vrije, billijke en kwalitatief hoogstaande manier lager en middelbaar onderwijs moeten kunnen volgen. Dat moet dan leerresultaten opleveren die van belang zijn voor en goed van pas komen bij wat je verder in het leven gaat doen.
In artikel 4.6 staat dat in 2030 alle jongeren en een groot deel van de volwassenen goed moeten kunnen lezen en schrijven en ook nog goed kunnen rekenen.
In artikel 4a ten slotte staat dat alle leerlingen erop moeten kunnen vertrouwen dat ze op school veilig zijn en goed onderwijs krijgen.
Goed onderwijs voor iedereen is ook een manier om armoede te bestrijden (zie het eerste Duurzame Ontwikkelingsdoel) want een afgeronde opleiding biedt meer kansen op een betaalde baan dan een niet afgemaakte opleiding. Ook komt beter onderwijs voor iedereen de gezondheid en het welzijn van iedereen ten goede (zie het derde Duurzame Ontwikkelingsdoel). Immers, wie goed kan lezen en schrijven, kan ook informatie over gezond eten en hoe op andere manieren gezond te worden of te blijven beter tot zich nemen.