Corruptie is het politieke, sociale of economische verschijnsel waarbij iemand die veel macht heeft, deze macht misbruikt met als doel om zichzelf of anderen ongeoorloofde gunsten te verlenen. Als dat laatste het geval is, doet hij dat vaak in ruil voor wederdiensten of als vriendendienst.
Corruptie ontstaat vaak van boven af. Als je baas steekpenningen aanneemt, dan ben je geneigd dat ook te gaan doen. Je baas kan jou dat niet verbieden, want hij doet het zelf ook. Ben je zelf de baas over andere mensen, dan gaan die het ook doen, enzovoort.
Corruptie kan ook van onderop ontstaan. Stel, mensen kunnen niet rondkomen van wat ze voor hun werk betaald krijgen. Ze kunnen dan de neiging krijgen om zich extra te laten betalen voor wat ze voor andere mensen doen. Een ambtenaar rekent dan bijvoorbeeld extra geld voor een vergunning. Een leerkracht vraagt extra geld van zijn leerlingen. Een agent steekt de opbrengst van boetes in zijn eigen zak, enzovoort.
Als hun chefs daar achter komen moeten die natuurlijk een eind maken aan dat soort praktijken. Maar soms gebeurt dat niet. Dan gaan de chefs meedoen en houden hun mond in ruil voor een deel van het geld. En die chefs hebben ook weer een baas boven zich. Die baas laat toe dat de chefs extra geld krijgen maar wil daar ook weer een deel van krijgen. En zo raakt de hele overheid besmet met corruptie.
Het volgende rekenvoorbeeld maakt duidelijk hoeveel er met corruptie verdiend kan worden.
Rekenvoorbeeld:
In 2022 zitten er in het niet-bestaande land Fictivia 120.000 leerlingen op basisscholen. In iedere klas zitten gemiddeld 40 leerlingen. Er staan dus elke schooldag zo'n 3.000 leerkrachten voor de klas.
Die 3.000 leerkrachten verdienen te weinig om van rond te kunnen komen. . Daarom vragen ze hun leerlingen om iedere week 1 euro mee te nemen. Die moeten hun ouders hen dan meegeven. Het geld steken de leerkrachten in eigen zak. Dat levert hen heel wat geld op, want in Fictivia zijn de scholen 40 weken per jaar open.
Maar wat de leraren doen, mag natuurlijk niet want in Fictivia is onderwijs gratis. Als de schoolinspecteur er achter zou komen, zou die er zeker wat van zeggen. De leerkracht zou ervoor worden gestraft. Maar dat gebeurt niet.
Er zijn tien schoolinspecteurs in Fictivia. Ze weten allemaal dat de leerkrachten geld vragen en krijgen van hun leerlingen. En dat ze het in eigen zak steken. Ze staan dat toe op één voorwaarde: de leerkrachten moeten de helft van het geld aan hen afstaan.
De baas van de inspecteurs is de minister van Onderwijs van Fictivia. Hij weet dat de inspecteurs geld aannemen van de leerkrachten en dat dat niet mag volgens de wet. Toch laat hij het toe zolang hij de helft krijgt van het geld dat de inspecteurs van de leerkrachten krijgen. Dat doet hij omdat hij er zelf aan wil verdienen. Ook wil hij besparen op uitgaven voor onderwijs.
Wil je weten of je antwoord correct is? Kijk dan op dit rekenvoorbeeld
- Iedere meester en juf krijgt jaarlijks 40 x 40 euro = 1600 euro. Ze dragen daar de helft van af aan de schoolinspecteur, dus ½ x 1600 = 800 euro.
- Elke schoolinspecteur krijgt jaarlijks 800 x 300 (het aantal leerkrachten gedeeld door het aantal schoolinspecteurs) = 240.000 euro.
- De minister van Onderwijs krijgt van de schoolinspecteurs ½ x 240.000 x 10 (het aantal schoolinspecteurs) = 1,2 miljoen euro.
Kijk ook eens naar de webpagina ‘Corruption Perceptions Index’ op https://www.transparency.org/en/cpi#.
Niet alleen zie je een wereldkaart waarop in kleuren is weergegeven hoeveel corruptie er voorkomt per land, ook kun je doorklikken naar de meest recente ranglijst van landen waar je in de youtubefilm al over gehoord hebt.
In de lijst van 2021 staat Nederland op de 8e plaats. Op welke plaats staat Nederland terwijl je aan deze les werkt?