Een collectieve arbeidsovereenkomst of CAO is een verzameling afspraken tussen werkgevers en werknemers. Het is een contract waarin zaken zijn geregeld als de hoogte van het salaris, vakantiedagen, overwerk en pensioen. Een CAO wordt voor een jaar afgesloten, soms voor meerdere jaren. Hoe lang de looptijd van zo’n overeenkomst ook is, op den duur moet er een nieuwe worden gemaakt.
CAO's komen tot stand door onderhandelingen. Een werkgeversvereniging onderhandelt namens de werkgevers met een vakbond die de werknemers vertegenwoordigt. De leden van de vakbond stemmen uiteindelijk over het resultaat van de onderhandelingen.
CAO-onderhandelingen lopen soms stroef. Dan duren onderhandelingen lang, worden enkele keren opgeschort en voeren werknemers samen met hun vakbond acties tegen hun werkgevers omdat ze vinden dat hun werkgever niet voldoende tegemoet komt aan hun wensen.
Overleg over de Metaal-CAO in 1978
In een CAO staan alleen de arbeidsvoorwaarden die van toepassing zijn alle werknemers. Vandaar de naam collectieve arbeidsovereenkomst. De afspraken die voor een afzonderlijke werknemer gelden, zoals de hoogte van het beginsalaris, worden vastgelegd in de individuele arbeidsovereenkomst. Meestal gebeurt dat in de vorm van een aanstellingsbrief.
Alleen vakbonden en werkgeversorganisaties mogen een CAO afsluiten. Een CAO voor een hele bedrijfstak (bijv. ‘banken' of ‘kleinmetaal') kan ook ‘Algemeen Verbindend Verklaard' worden door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat betekent dat alle bedrijven in die bedrijfstak verplicht zijn om de CAO toe te passen. Ook als het bedrijf geen lid is van de betrokken werkgeversorganisatie.