Er leven meer dan 7,7 miljard mensen op aarde. Van die 7,7 miljard mensen zijn meer dan 1 miljard mensen ondervoed. Ook sterven dagelijks vele duizenden mensen de hongerdood. Dat zijn vooral kinderen onder de 5 jaar. Toch wordt er volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO van de Verenigde Naties wereldwijd voldoende voedsel geproduceerd om alle mensen in de wereld te eten te geven.
Deze bewering is met twee argumenten te staven:
- Wereldwijd zijn er steeds meer mensen die meer eten dan goed voor hen is en daardoor overgewicht krijgen.
- Voedseltekorten ontstaan door oorlog, natuurrampen, armoede en hoe de internationale handel werkt, en niet door te lage voedselproductie.
In het algemeen kun je zeggen dat voedsel ongelijk over de wereld verdeeld is.
Hoe kunnen we proberen die scheve verdeling van voedsel over de wereld helpen rechtzetten?
Daar heeft stichting WereldDelen dit voor bedacht: het samenstellen van een Wereldmaaltijd. Daarvoor heeft de stichting uitgerekend hoeveel je per dag kunt eten als we het voedsel eerlijk over de hele wereldbevolking verdelen. Wat dat voor resultaat heeft opgeleverd, zie je in ‘Bron: Genoeg voor iedereen’.
De kunst is om met de tabel in deze bron in de hand je eigen Wereldmaaltijd samen te stellen met informatie van het Voedingscentrum over wat je aan eten nodig hebt.
Het recept voor de wereldmaaltijd nemen jullie mee naar huis. Je vraagt aan je ouders of ze samen met jullie de ingrediënten voor de maaltijd willen aanschaffen en de maaltijd met jullie samen willen bereiden. Daarna nuttigen jullie de maaltijd met het hele gezin.
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd.
Kijk eerst naar de video. Daarna gaan jullie in tweetallen aan de slag. Lees met je klasgenoot de bronnen ‘Genoeg voor iedereen’ en ‘Wat doen de VN?’.
Houd de tabel in ‘Genoeg voor idereen’ bij de hand en volg de aanwijzingen in ‘Hoeveel per dag?’ om zoveel mogelijk met producten, die het Voedselcentrum aanbeveelt, je Wereldmaaltijd samen te stellen.
Schrijf de producten op die je hebt gevonden op. Als je hiermee klaar bent, geef je je lijst met producten voor je Wereldmaaltijd aan je leerkracht.
Die kijkt de lijsten na en stelt aan de hand hiervan een Wereldmaaltijd samen.
Ondervoeding is een wereldwijd probleem. Wat UNICEF in Mozambique doet om dat tegen te gaan, zie je in deze video.
De aarde brengt genoeg voedsel voort om elke wereldburger iedere dag tenminste één volwaardige maaltijd voor te zetten. Honger in de wereld is geen gevolg van een gebrek aan voedsel, maar van een ongelijke verdeling ervan. De voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de FAO, houdt bij hoeveel voedsel er wereldwijd wordt geproduceerd. En dat is erg veel!
De FAO schat in, dat de aarde zelfs genoeg kan opbrengen voor 13 miljard mensen, aanzienlijk meer dan het aantal mensen dat nu op aarde leeft.
Op basis van cijfers van de FAO uit 2003 heeft Stichting WereldDelen in 2007 berekend hoeveel voedsel er per wereldbewoner per dag beschikbaar is. Bij een eerlijke voedselverdeling zijn dat de volgende hoeveelheden:
- 251 gram tarwe
- 369 gram groenten
- 250 gram rijst
- 213 gram fruit
- 284 gram maïs
- 15 gram noten
- 61 gram gerst
- 76 gram suiker/zoetstoffen
- 71 gram overige granen
- 3 gram specerijen
- 141 gram aardappelen
- 45 gram plantaardige olie
- 166 gram overige wortel- en knolgewassen*
- 267 gram melk (kwart liter)
- 84 gram sojabonen
- 27 gram eieren**
- 25 gram overige peulvruchten***
* Andere knolgewassen zijn bijvoorbeeld rode bietjes, koolraap en radijsjes
** Een ei heeft gemiddeld een gewicht van 61 tot 73 gram
*** Peulvruchten zijn bijvoorbeeld doperwten of bonen
Uit deze ingrediënten kun je vervolgens een wereldmaaltijd samenstellen. Een Wereldmaaltijd is de hoeveelheid voedsel die iedere wereldburger elke dag zou kunnen eten als de huidige wereldvoedselproductie eerlijk verdeeld zou worden.
Misschien is je opgevallen dat er in bovenstaande tabel geen vlees- of visproducten zijn opgenomen, maar wel een flinke hoeveelheid melk.
WereldDelen heeft vlees bewust weggelaten want voor de productie van vlees zijn grote hoeveelheden eiwitten nodig en die kun je net zo goed zelf eten. Voor het voeren van dieren worden namelijk veel landbouwproducten gebruikt die geschikt zijn als voedsel voor mensen. Het gaat bijvoorbeeld om soja, cassave en tapioca. Die komen voor een groot deel uit ontwikkelingslanden als Brazilië. Afhankelijk van hoe je veeteelt bedrijft, heb je voor één kilo vlees 3 tot 7 kilo soja, graan tapioca of andere landbouwproducten nodig.
Een groot deel van de wereldvoedselproductie gaat op die manier naar boerderijdieren die ons vlees leveren.
Vlees maken kost veel energie en ook het vervoer ervan, zeker als het vlees naar de andere kant van de aardbol wordt vervoerd.
Het Voedingscentrum is nagegaan wat je dagelijks nodig hebt om voldoende eiwitten, vitamines en mineralen binnen te krijgen. En vooral ook niet te weinig of teveel calorieën, want voedsel is voor je lichaam een onmisbare energiebron. Hoeveel calorieën je nodig hebt, hangt af van of je man of vrouw bent, van je leeftijd, van je lengte en van hoeveel lichamelijke inspanningen je dagelijks levert, bijvoorbeeld door te sporten of lichamelijk werk te doen.
Die alles je na op https://www.voedingscentrum.nl/nl/gezond-eten-met-de-schijf-van-vijf/hoeveel-en-wat-kan-ik-per-dag-eten-.aspx.
Vul op deze webpagina je geslacht en leeftijd in en klik dan op ‘Porties’.
Bekijk ook eens ‘Voedselafdruk’ op https://www.voedingscentrum.nl/voedselafdruk.
En kijk ook naar ‘De voedingswaardetabel’ op https://www.voedingswaardetabel.nl/.
Binnen de Verenigde Naties is de Voedsel- en Landbouworganisatie FAO belast met de bestrijding van honger in de wereld. De FAO werkt mee aan de ontwikkeling van plattelandsgebieden en de verbetering van voedselkwaliteit en landbouwproductiviteit in zowel ontwikkelingslanden als in rijke(re) landen. Dit doet de organisatie door informatie te verstrekken en voorlichting te geven over landbouw, tuinbouw, bosbouw, visserij en voedsel. Wat doen de FAO en de VN in het algemeen zoal?
Voedselvoorziening:
De FAO organiseert onder andere een voedselvoorziening programma voor schoolkinderen. Dit World Food Program WFP verzorgt maaltijden voor kinderen in tientallen landen.
Wereldvoedsel dag:
In 1979 riep de FAO de Wereldvoedsel dag uit. Sindsdien vindt de dag elk jaar op 16 oktober plaats. Met deze dag wil de FAO de aandacht vestigen op het wereldvoedselvraagstuk, want in resolutie 35/70 uit 1980 staat:
‘voldoende voedsel is van absoluut belang voor het welzijn en de overlevingskansen van mensen.’
In het kader van de Wereldvoedsel dag wordt ook een beroep op mensen in de rijke landen gedaan om solidair te zijn met mensen die door voedseltekorten worden bedreigd.
Duurzame Ontwikkelingsdoelen:
In september 2015 hebben de Verenigde Naties tijdens de jaarlijkse bijenkomst van de Algemene Vergadering een lijst van zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen aangenomen die in 2030 moeten zijn gehaald.
Hiervan zijn de eerste twee:
- Beëindig armoede overal en in al haar vormen.
- Honger, voedselonzekerheid en malnutritie (= ondervoeding en eenzijdige voeding) helpen uitroeien.
Van voedselonzekerheid is sprake als mensen er niet van op aan kunnen dat ze nu en in de toekomst altijd voldoende te eten hebben om gezond te blijven.
Het tweede ontwikkelingsdoel gaat over eten en de voedselvoorziening. Maar we vermelden we hier ook het eerste ontwikkelingsdoel omdat mensen die in (grote) armoede leven, te weinig verdienen om voldoende eten te kopen en zijn aangewezen op de goedkoopste voedselproducten, die vaak ook ongezond zijn (zie de 'Bron: Video').
De volledige lijst van Duurzame Ontwikkelingsdoelen zie je hieronder:
De les gaat aan de hand van het concept Wereldmaaltijd in op de ongelijke verdeling van voedsel in de wereld. Door die ongelijkheid hebben veel mensen weinig of geen toegang tot voldoende voedsel of voedsel met veel bestanddelen die de gezondheid van het menselijk lichaam verbeteren of in stand houden. Dat resulteert hierin dat veel mensen te weinig te eten hebben en steeds meer mensen overgewicht hebben.
Om dit allemaal duidelijk te maken aan de klas laat u ter inleiding van de les de YouTube-video 'Ondervoeding Mozambique’.
Voor de opdracht in deze les trekt u 1 uur uit. U deelt de klas in tweetallen in.
Ieder tweetal leest de bronnen ‘Genoeg voor iedereen’ en ‘Wat doen de VN?’.
Daarna stellen ze aan de hand van de tabel in ‘Genoeg voor iedereen’ en informatie over wat je aan voedingsmiddelen nodig hebt van het Voedingscentrum een wereldmaaltijd samen. Hoe ze aan die informatie kunnen komen, wordt aangegeven in ‘Per dag nodig?’
Het is de bedoeling dat de leerlingen zoveel mogelijk gebruik maken van gegevens uit de tabel en van voedingsmiddelen voor dagelijks gebruik die het Voedingscentrum aanbeveelt.
Ze noteren welke voedingsmiddelen er nodig zijn voor de samenstellen van de Wereldmaaltijd.
Als iedereen klaar is, haalt u de lijsten van voedingsmiddelen voor de Wereldmaaltijd op. U stelt hieruit een Wereldmaaltijd samen.
Het recept voor de wereldmaaltijd nemen de leerlingen mee naar huis. Je vraagt aan hen of ze samen met de leerlingen de ingrediënten voor de maaltijd willen aanschaffen en de maaltijd met hen samen willen bereiden. Daarna nuttigen ze de maaltijd met het hele gezin.
De les past bij de volgende:
Kerndoel 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een beargumenteerd standpunt in te nemen en te verdedigen, en daarbij respectvol met kritiek om te gaan.
Kerndoel 39. De leerling leert een eenvoudig onderzoek uit te voeren naar een actueel maatschappelijk verschijnsel en de uitkomsten daarvan te presenteren.
Kerndoel 42. De leerling leert in eigen ervaringen en in de eigen omgeving effecten te herkennen van keuzes op het gebied van werk en zorg, wonen en recreëren, consumeren en budgetteren, verkeer en milieu.
Kerndoel 46. De leerling leert over de verdeling van welvaart en armoede over de wereld, hij leert de betekenis daarvan te zien voor de bevolking en het milieu, en relaties te leggen met het (eigen) leven in Nederland.
- De leerlingen kunnen verklaren waarom veel mensen wereldwijd te weinig kunnen eten en waarom tegelijkertijd veel mensen overgewicht hebben.
- De leerlingen hebben gezien dat ondervoeding en honger niet te wijten zijn aan een te lage voedselproductie om de hele wereldbevolking te voeden en factoren noemen die wél ondervoeding en honger in de hand werken.
- De leerlingen kunnen uitleggen wat er met een Wereldmaaltijd wordt bedoeld.
- De leerlingen hebben gezien hoe niet meer eten van vlees kan bijdragen aan een betere verdeling van voedsel.
- De leerlingen hebben gezien hoe de Verenigde Naties de noodzaak van voldoende voedsel produceren en een betere verdeling van voedsel onder de aandacht brengen en zelf werken aan deze zaken.
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun Wereldmaaltijd:
- door zijn samenstelling bijdraagt aan een betere verdeling van voedsel over de wereld en daarmee tot uitbanning van ondervoeding en honger, en
- voldoet aan de gezondheidseisen die het Voedingscentrum stelt aan wat we zelf elke dag eten.
Kunnen ze antwoord geven op de volgende vragen:
- Is er voldoende voedsel in de wereld?
- Hoeveel mensen lijden honger?
- Hoe komt het dat er zoveel mensen honger lijden?
- Wat is een wereldmaaltijd?
- Waarom zit er geen vlees in de wereldmaaltijd?
- Is de wereldmaaltijd een goed idee? (denk aan je motivatie)
Ja? Dan hebben ze de opdracht goed uitgevoerd.