Kindsoldaten

 

In berichten over oorlogen wordt soms gesproken over kindsoldaten. Wanneer spreken we van 'kindsoldaten' en wanneer van 'gewone soldaten'? 

Het antwoord op deze vraag vind je in het “Verdrag Inzake de Rechten van het Kind” van de Verenigde Naties uit 1989. Dit verdrag is ook door Nederland ondertekend.

Artikel 1 van dit verdrag luidt: 'Een kind is een menselijk wezen onder de achttien jaar’. En in artikel 38 staat: ‘Kinderen jonger dan vijftien jaar mogen niet in militaire dienst.’

Anders gezegd: kinderen onder de 15 jaar mogen geen soldaat worden, kinderen van 15 tot 17 jaar wel. In enkele landen mogen kinderen van die leeftijdsgroep soldaat worden. In Nederland moet je hiervoor tenminste 18 jaar zijn.

kindsoldaat

Veel mensen vinden ook kinderen tussen 15 en 17 jaar te jong om als soldaat te vechten. Doen kinderen uit die leeftijdsgroep dat toch, dan zouden ook die ‘kindsoldaten’ moeten heten. Het verdrag over kinderrechten stelt immers dat je kind bent tot je 18 jaar bent geworden.

In 2001 is er een extra afspraak aan het verdrag toegevoegd. Hierin staat dat soldaten minstens 18 jaar moeten zijn. Maar niet alle regeringen en strijdgroepen houden zich daar aan.

 


 

opdrachtIn deze les leer je

  • hoe kinderen onder de 15 jaar kindsoldaat worden;
  • waarom ze als soldaat worden ingezet;
  • waarom sommige mensen het erg vinden dat dit gebeurt en er actie tegen voeren.

Maak een affiche dat duidelijk maakt wat jullie ervan vinden dat er kinderen onder de 15 jaar als soldaten meevechten in een oorlog.

 


 

werkinuitvoeringeenuurVoor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd. Maak de opdracht samen met twee of drie klasgenoten.

Je juf of meester deelt de klas in groepen in. Hij of zij geeft iedere groep een vel A4-papier en kleurenpennen of -potloden of kleurenstiften.

Lees eerst de bronnen. Verdeel die onder je groepsgenoten. Hier krijg je een ½ uur de tijd voor.

Maak je affiche. Hier krijg je een ½ uur de tijd voor.

Laat je affiche aan je juf of meester zien.

De meester legt die affiches naast elkaar en vraagt jullie welke affiche het standpunt van het groepje het beste weergeeft.



“We liepen de school uit, en ineens stonden er soldaten om ons heen. We waren met een groep van veertig, vijftig jongens en we werden allemaal opgepakt. Het leger wil kinderen hebben, omdat ze klein, lenig, gehoorzaam en goedkoop zijn. Soms sturen ouders kinderen, jonger dan 15 jaar, naar het leger, omdat ze op deze manier ervan verzekerd zijn dat ze iedere dag een maaltijd krijgen. Wanneer het leger te veel mannen heeft verloren, haalt het kinderen weg van scholen om zo het tekort aan te vullen. Wanneer je probeert te ontsnappen, je te verzetten of wanneer je ziek wordt, word je doodgeschoten. We waren doodsbang. Onze leraren renden angstig weg.”
Jongen, anoniem, Angola

kindsoldaat4

“We bleven nachtenlang wakker, wachtend op de vijand. Mijn eerste taak was het dragen van een zaklantaarn voor de volwassen rebellen. Zij vechten tegen het leger van de regering. Later moest ik meevechten. Mij werd geleerd hoe ik met handgranaten moest omgaan. Amper een maand later had ik een AK-47 en zelfs een G3.”
Een voormalig kindsoldaat uit Burundi

“In Soedan werden we verdeeld onder de mannen en ik werd aan een man gegeven die zojuist zijn vrouw had vermoord. Ik moest voor hem koken, zijn kleren wassen en zijn schoenen poetsen. Ik kreeg geen geweer, maar hielp bij het ontvoeren van de dorpelingen en het stelen van voedsel. Meisjes die weigerden vrouw van een verzetsstrijder te worden, werden als waarschuwing voor onze ogen vermoord.”
Een voormalige kindsoldate uit Oeganda



Kindsoldaten zijn alle kinderen die meevechten in een leger. Dat leger kan van de regering van hun land zijn of van een groep die tegen de regering vecht. Vanaf 10 jaar vechten ze al mee. De jongste meisjes en jongens moeten vaak klusjes doen in een leger. Ze moeten bijvoorbeeld voor het eten zorgen. En omdat ze klein zijn, worden ze soms ook als spion of boodschapper gebruikt.

Kindsoldaten beseffen niet goed hoe gevaarlijk hun werk als soldaat is. Ook zijn ze gehoorzaam. Daarom nemen bevelhebbers graag kindsoldaten in hun leger op. Soms krijgen kindsoldaten drugs van hun meerderen omdat ze dan minder bang zijn tijdens het meedoen aan gevechten.

Wereldwijd zijn er vele duizenden kindsoldaten aan het vechten, bijvoorbeeld in Zuid-Soedan, Afghanistan en Irak.

kindsoldaat3

Waarom worden kinderen kindsoldaat?
Soms worden kinderen ontvoerd en gedwongen om kindsoldaat te worden. Maar veel kinderen sluiten zich ook vrijwillig aan bij een leger. Legers beloven allerlei dingen aan kinderen die zich willen aansluiten: bescherming, voedsel en kleding. En sommige kinderen willen meestrijden uit wraak, omdat bijvoorbeeld hun ouders, broers of zussen zijn gedood. Vaak hebben kinderen dan geen andere keus. Als je geen familie meer hebt en je niemand meer hebt die voor je kan zorgen. Als door de oorlog alles kapot geschoten is, zelfs je school. Dan lijkt het een uitkomst om je aan te sluiten bij een leger.

 



kindsoldaat tekeningHonderden jaren geleden al vochten er kinderen mee in oorlogen. Zo is het woord  ‘infanterie’ ontstaan, waar het woord ‘infant’ (=kind) in zit. Ook nu vechten er kinderen mee in oorlogen. In 2017 bijvoorbeeld vochten kindsoldaten mee in een oorlog in de volgende landen:

- Afghanistan

- Centraal-Afrikaanse Republiek

- Democratische Republiek Congo

- Irak

- Myanmar

- Nigeria

- Somalië

- Zuid-Soedan

- Syrië

- Jemen

Bron: ’10 countries where child soldiers are still recruited in armed conflicts.’ op https://reliefweb.int/report/central-african-republic/10-countries-where-child-soldiers-are-still-recruited-armed

 



Waarom is er oorlog?
Vooral vóór 1945 werden er oorlogen gevoerd tussen landen. De ene partij probeerde dan gebieden van de andere te veroveren. Napoleon bijvoorbeeld wilde zoveel mogelijk landen veroveren.

Na 1945 vinden oorlogen vooral plaats binnen een land. Dan vechten mensen in hetzelfde land tegen elkaar. Wel krijgen de strijdende partijen vaak hulp uit andere landen. Zo’n oorlog noemen we een ‘burgeroorlog’. In zo’n oorlog wil de ene bevolkingsgroep de baas worden over een of meer andere bevolkingsgroepen. Die groep vindt dan bijvoorbeeld zijn godsdienst het belangrijkst. Of die groep vindt dat hij recht heeft op het meeste voedsel. Soms wil een bevolkingsgroep niet meer bij een land horen. Die groep voert dan oorlog voor onafhankelijkheid. Dat gebeurde bijvoorbeeld in Soedan. Groepen in het zuiden van dat land vochten tegen groepen die in het noorden woonden en de macht in Soedan hadden. De groepen in het zuiden stichtten in 2011 een nieuwe staat, Zuid-Soedan.

kindsoldaat soedan


Hulp in een oorlog
Wanneer er een oorlog is, hebben de gewone mensen daar heel veel last van. Negen van de tien mensen die in een oorlog worden gedood, zijn burgers. Vaak moeten burgers vluchten en al hun bezittingen achterlaten. Kinderen verliezen hun ouders.

Burgers in gebieden waar een oorlog woedt, krijgen vaak hulp van de Verenigde Naties. Die proberen bijvoorbeeld met hulp van soldaten van verschillende landen vluchtelingen te beschermen in gebieden die als opvangplaats zijn ingericht. Burgers krijgen ook hulp van internationale hulporganisaties als het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen. Maar voor medewerkers van die hulporganisaties is het vaak moeilijk en gevaarlijk om hun werk te doen in een oorlogsgebied.

Als de oorlog afgelopen is
De Verenigde Naties proberen oorlogen die gevoerd worden, te stoppen. Zodra de VN dat gelukt is, letten soldaten van de VN erop dat de partijen die de oorlog hebben gevoerd, niet opnieuw tegen elkaar gaan vechten. Want alleen als de vrede standhoudt, kan men iets doen aan de ellende, die de oorlog heeft aangericht.

Dan kunnen gebouwen en wegen worden hersteld die tijdens de oorlog zijn vernield. Dan kunnen vluchtelingen terug naar hun woonplek. Dan kunnen kinderen die geen ouders meer hebben, een nieuw huis krijgen.

Mensen die veel narigheid gezien hebben, houden daar vaak hun hele leven last van. Ze slapen slecht, hebben vaak nachtmerries en zijn bang voor allerlei gebeurtenissen die ze tijdens de oorlog hebben meegemaakt, maar waar je in vredestijd niet bang voor hoeft te zijn.

En als er in de oorlog die gestopt is, kindsoldaten hebben meegevochten, wat gebeurt er dan met hen? Dat lees je in ‘Wat doen de VN?’.

 



Unicef is het kinderfonds van de Verenigde Naties. Unicef zet zich in voor alle andere kinderen wereldwijd. Het zorgt ervoor dat kinderen (beter) onderwijs krijgen, en alle zorg krijgen, die ze nodig hebben als ze ziek zijn. Het fonds zorgt er ook voor dat ze ingeënt worden tegen gevaarlijke ziekten als tuberculose, polio en mazelen, en dat ze een veilige woonplek hebben.

Wat doet Unicef voor kindsoldaten? Kinderen die in een oorlog hebben meegevochten, kindsoldaten dus, krijgen hulp van Unicef.

unmiss

Unicef praat met bevelhebbers van legers, waarin ook kindsoldaten zitten. Het probeert die bevelhebbers zover te krijgen dat die deze kinderen vrijlaten. Zo kwamen in het zuiden van Soedan duizenden kinderen vrij, die waren ingelijfd door een rebellenleger.

Unicef vangt kindsoldaten in opvangkampen op, die uit hun leger zijn bevrijd of gevlucht. In die kampen krijgen de kinderen voedsel, medische zorg en onderwijs. Daarna brengt Unicef de kinderen, als dat nog kan, terug naar hun familie.

Zo wil Unicef ervoor zorgen dat deze kinderen weer gaan leven als alle andere kinderen. Dat wil zeggen dat ze weer naar school gaan, sporten en spelen. Daardoor kunnen ze hun bestaan als kindsoldaat beter achter zich laten. Daarbij krijgen ze hulp van een psycholoog, als ze dat nodig hebben. Met die psycholoog kunnen ze praten  over wat ze hebben meegemaakt. Hoe heftig dat allemaal kan zijn, heb je in de verhalen van kindsoldaten kunnen lezen. En dan hebben we het nog niet eens over de (vele) mensen die door sommige kindsoldaten zijn gedood of verminkt en dat ze bezittingen van anderen hebben gestolen of in brand hebben gestoken.

 



Deze les laat zien dat oorlog voeren niet alleen een zaak is van volwassen, vrouwen en mannen. In sommige conflictgebieden vechten ook kinderen mee, of ze helpen op allerlei manieren volwassen mannen en vrouwen in hun strijd tegen de vijand. Deze kinderen worden ‘kindsoldaten’ genoemd als ze niet ouder zijn dan 14 jaar.

Voor deze les trekt u één uur uit. U laat de opdracht in de les in groepen van drie of vier maken.

Deel de klas in groepen in. Geef iedere groep een vel A4-papier en kleurenpennen of -potloden of kleurenstiften.

U laat de leerlingen de bronnen lezen. Vertel hen dat ze die teksten beter onder elkaar kunnen verdelen, zodat niet elke leerling alles hoeft te lezen.

Trek voor het lezen een ½ uur uit.

Daarna laat u alle groepen een affiche laten maken waarin opgeroepen wordt de inzet van kindsoldaten te stoppen. Per slot van rekening is het bestaan van een kindsoldaat gevaarlijk en begaan kinderen die daadwerkelijk vechten, soms erge gruweldaden.

Ruim er een ½ uur voor in. Ten slotte haalt u de affiches op en kijkt ze na.

Uitwerking:
Argumenten tegen werving van kindsoldaten in een leger en de inzet van die kinderen in gevechtshandelingen zijn: kinderen beseffen niet hoe gevaarlijk hun inzet als kindsoldaat is, ze begaan de gruwelijkste wreedheden en houden aan hun ervaringen als kindsoldaat trauma’s over of het idee dat het plegen van moorden en andere vormen van geweld en het stelen of vernietigen van andermans bezittingen de normaalste zaken in het leven zijn.

Meer op internet
Informatie, foto’s, games en video van Warchild: http://www.kidsforwarchild.nl/index.php

Save the Children over kindsoldaten (Nederlandstalig): https://www.savethechildren.nl/wat-doen-we/bescherming?gclid=EAIaIQobChMIhYO-_vLn6AIVBOR3Ch3VAQ3-EAAYAiAAEgKVAvD_BwE

Deze les past bij:

  • Kerndoel 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen.

 


 

  • De leerlingen kunnen uitleggen tot welke leeftijd je ‘kind’ bent.
  • De leerlingen kunnen uitleggen wat kindsoldaten zijn.
  • De leerlingen kunnen redenen aanvoeren waarom kinderen in een leger worden opgenomen om als soldaat te vechten of andere klusjes voor het leger te doen.
  • De leerlingen kunnen redenen geven waarom kinderen er soms zelf voor kiezen om in het leger te gaan en kindsoldaat worden.
  • De leerlingen kunnen redenen aangeven waarom zij tegen de inzet van kinderen als kindsoldaat zijn.
  • De leerlingen kunnen manieren noemen waarop het VN-kinderfonds Unicef kinderen helpt, die kindsoldaat zijn geweest.

 



De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun affiche in één oogopslag duidelijk maakt hoe ze tegen de inzet van kindsoldaten in een oorlog aankijken en waarom.

verwante lessen

Login Form