Voor deze les trekt u 1½ uur uit. De leerlingen maken de opdracht in de les in tweetallen.
Leid deze les in door de de SchoolTV-video ‘Biogas in Vietnam’ aan de klas te tonen. Omdat de film eigenlijk bedoeld is voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs, hebben we in de bron ‘Video’ de gesproken tekst in de film weergegeven. Die tekst kunnen de leerlingen meelezen, terwijl u de film toont. Geef na het vertonen van de film leerlingen de kans om te vragen wat enkele moeilijke woorden in de tekst betekenen.
U deelt de klas in tweetallen in. Ieder tweetal leest de bronnen ‘Enkele feiten’, ‘Wat zijn krottenwijken?’ en ‘Wat doen de VN?’ Trek er drie kwartier voor uit.
Daarna verdeelt u de in de les afgebeelde en beschreven apparaten over de groepen. Iedere groep maakt een reclamespotje over het apparaat dat hij toegewezen heeft gekregen. Het spotje is voor uitzending op de radio of tv en mag hooguit 30 seconden duren. Trek voor deze activiteit ook maximaal drie kwartier uit
Als iedereen klaar is, kijkt u de spotjes na.
Uitwerking:
Houtkachel met schoorsteen: mits met goede toevoer van verse lucht en met een goede afvoer van rookgassen verbruikt een houtkachel minder brandstof dan open vuur. Daardoor is er minder tijd nodig voor het vergaren van brandhout en wordt er minder hout gehakt, wat goed is voor het behoud van bossen en de bodem waar bos op groeit. Ten slotte komt er geen rook in huis.
Houtgestookt fornuis met schoorsteen: dezelfde voordelen als bij houtkachels.
Biogasinstallatie: haalt gassen uit de mest, waardoor stankoverlast in de omgeving bijna helemaal wordt voorkomen. Biogas uit mest relatief is schoon, ook wat betreft de uitstoot van kooldioxide. De mest zonder gassen is bruikbaar voor bemesting van de akkers. Na aanschaf van een biogasinstallatie verdient de investering zich terug door besparing op brandstoffen omdat er minder van ingekocht hoeft te worden, of helemaal niet meer. Het maakt het verzamelen van brandhout overbodig, waardoor familieleden van de boer die een biogasinstallatie gebruikt meer tijd overhouden voor andere zaken, zoals naar school gaan. Bovendien blijven bossen gespaard als boeren een biogasinstallatie gaan gebruiken en geen brandhout meer nodig hebben. In combinatie met een generator is een biogasinstallatie ook geschikt om stroom op te wekken.
Solar cooker: is licht van gewicht, niet al te groot en makkelijk te gebruiken. Hoewel het apparaat geen temperaturen boven het kookpunt van water kan opwekken, is het geschikt om er eten in te bereiden. Nuttig in gebieden waar brandstoffen schaars zijn en het klimaat zonnig. Tenslotte goed te gebruiken om onveilig drinkwater voor gebruik te ontsmetten door verhitting.
Kookdoos: Als de solar cooker, maar de opgewekte temperatuur in het apparaat kan verder oplopen dan het kookpunt van water, wat de bereiding van eten makkelijker maakt. De duurste modellen van de kookdoos wekken zulke hoge temperaturen op dat ze ook als oven te gebruiken zijn.
Paraboolcooker: Als bij de CooKit en de kookdoos. Door de hoge temperatuur in het brandpunt van dit apparaat is de paraboolkoker goed te gebruiken als oven, om mee te frituren en te braden. Door de hoge temperatuur kost het bereiden van eten niet meer tijd dan wanneer je een kachel of fornuis gebruikt die met hout, gas of een andere brandstof werkt. Wel is het apparaat vrij duur in aanschaf. Het is bovendien aan te raden om je ogen te beschermen tegen het geconcentreerde zonlicht als je een paraboolkoker gebruikt.
Hooikist: Makkelijk te bouwen met materialen die makkelijk te vinden zijn. Vooral handig in gebruik als zonnewarmte wordt gebruikt. Na zonsondergang kan dat niet en als je na zonsondergang toch warm wil eten, kun je dat overdag bereiden en daarna warm houden tot na zonsondergang. Een hooikist is ook te gebruiken als je eten wil laten nagaren, zodat je op je kooktoestel ruimte hebt om ander eten te bereiden.
Voor alle drie de apparaten die warmte uit zonlicht halen geldt dat ze bij gebruik geen luchtvervuiling veroorzaken of kooldioxide uitstoten. Zonlicht is in beide opzichten een schone energiebron.
Deze les past bij:
- Kerndoel 39: De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu.