Nederland heeft van die typische landschappen die je waarschijnlijk allemaal wel kent. Brede rivierdalen bijvoorbeeld en landerijen begrensd door rijen bomen. Daar staat Nederland over de grens om bekend. Overal groeien planten en bomen.
Dat komt omdat Nederland een klimaat heeft met zomers die niet al te warm zijn, met winters die niet al te koud zijn en met het hele jaar door af en toe regen.
Over de grens zien landschappen er soms ongeveer hetzelfde uit als in Nederland. Maar vooral als je verder van Nederland af bent, zie je vaak landschappen die er heel anders uM/table>itzien. Hoe komt dat?
Dat ga je uitzoeken. Je krijgt fraaie en beroemde landschappen in verschillende landen te zien. Het zijn landschappen die door de Verenigde Naties beschermd worden.
- Zoek uit welk klimaat de verschillende landschappen hebben.
- Zoek uit waarom de landschappen beschermd worden.
- Schrijf een kort artikel over één van de landschappen (met een of twee afbeeldingen van dat landschap erbij).
Als iedereen een ander landschap neemt kun je ze mooi bundelen in een landschappengids of een erfgoedatlas.
Deze opdracht doe je in je eentje. Hiervoor krijg je 1 uur de tijd.
- Bekijk de afbeeldingen in ‘Bron: negen landschappen’ en zet de namen van de landschappen onder elkaar in een lijst.
- Kijk naar de video en lees over klimaten in ‘Bron: klimaten’.
- Schrijf achter elke naam in je landschappenlijst de naam van het klimaat dat het best bij het landschap past.
- Lees ‘Wat doen de VN?’.
- Kies één van de landschappen uit. Schrijf een kort artikel over het landschap van je keuze;
- Zoek er een of twee andere afbeeldingen bij;
- Laat je landschappenlijst en je artikel over het landschap dat je gekozen hebt zien aan je juf of meester. Die maakt van de artikelen de landschappengids.
Jullie gaan afbeeldingen van landschappen bekijken. Maar wat is nou een landschap?
Een landschap is een groot gebied met een eigen soort bodem (klei, zand, steen, veen of drassige bodem) en eigen soorten planten en dieren. Aan de bodem en de soorten planten en dieren kun je zien waar een landschap ophoudt en een ander landschap begint.
|
|
|
|
|
Natuurpark Scandola in Frankrijk |
|
|
Donauvallei in Roemenië |
|
|
|
Centraal Amazonegebied in Brazilië
Lushan Nationaal Park in China
Rijndal Rüdesheim Koblenz in Duitsland
Muzakowskipark in Polen
Grand Canyon in de Verenigde Staten
Vredefortkrater in Zuid-Afrika Waterton Glacier Internationaal Vredespark in de Verenigde Staten |
Hoe een landschap eruit ziet, hangt af van het klimaat dat er heerst. Maar wat is een klimaat? Dat zie je in de school-tv film ‘Wat betekent klimaat?’ :
Welke klimaten zijn er?
- Tropisch klimaat: Het hele jaar door warm. Het hele jaar door valt er regen, of er is jaarlijks een korte droge tijd of de winters zijn droog.
- Droog klimaat: ’s Zomers is het heet; in sommige gebieden met dit klimaat is het ’s winters koud; weinig regen.
- Gematigd klimaat, zoals in het Middellandse Zeegebied: Warme en droge zomers, zachte en natte winters.
- Gematigd klimaat, zoals in Nederland: Koele zomers, zachte winters. Het hele jaar door valt er regen of de winters zijn droog.
- Landklimaat: Hete zomers, koude winters. Het hele jaar door valt er regen.
- Poolklimaat in de poolgebieden en op hoge bergtoppen: Lange koude winters, koele zomers. Het hele jaar door valt er neerslag, vaak als sneeuw.
Waar ter wereld kun je welk klimaat vinden?
De Verenigde Naties hebben een bureau dat UNESCO heet. Of voluit United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. In het Nederlands is dat ‘Bureau van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur’.
Dit bureau houdt zich bezig met het beheer van allerlei plekken op de wereld, waaronder landschapen. Het zit zo:
In 1972 spraken de landen van de Verenigde Naties het volgende met elkaar af:
ieder land wijst plekken binnen zijn grenzen aan om te beschermen. Die komen op een lijst die de UNESCO opstelt en bijhoudt. De Verenigde Naties willen dat die plekken bewaard worden voor mensen nu en ook voor de komende generaties. Daarom krijgt de lijst de naam Werelderfgoedlijst.
Op deze lijst staan gebouwen en andere bouwwerken, maar ook landschappen. Ze staan op de lijst, omdat veel mensen wereldwijd ze prachtig vinden om te zien. Maar ook omdat wetenschappers er onderzoek doen. Bijvoorbeeld naar
- de mensen die er wonen of gewoond hebben,
- planten en dieren die er leven,
- de geschiedenis van de aarde en de natuur.
Geef de leerlingen één uur de tijd om de opdracht in de les te maken. U laat de leerlingen individueel aan de opdracht werken.
Begin de les met een kort verhaal over het werelderfgoed. Op de officiële site (http://whc.unesco.org/) is de nodige informatie over de UNESCO en de Werelderfgoedlijst te vinden.
Voor deze les heeft u nodig:
- pennen en papier voor alle leerlingen;
- toegang tot internet voor het zoeken naar afbeeldingen, en
- een of meer printers om de afbeeldingen af te drukken.
U zet de leerlingen aan het werk.
- Ze bekijken de afbeeldingen in ‘Bron: negen landschappen’ en zetten de namen van de landschappen onder elkaar in een lijst.
- Ze kijken naar de video en lezen over klimaten in ‘Bron: klimaten’.
- Ze schrijven achter iedere naam van het landschap in hun landschappenlijst de naam van het klimaat dat het best bij het landschap past.
- Ze lezen ‘Wat doen de VN?’.
- Ze kiezen één van de landschappen uit de lijst en schrijven er een kort artikel over. Let er wel op dat ieder landschap in de opdracht tenminste éénmaal aan bod komt.
- Ze zoeken een of twee andere afbeeldingen bij hun artikel.
- Als iedereen klaar is, haalt u de landschappenlijstjes en artikelen op en kijkt ze door.
- Ten slotte bundelt u de artikelen in een landschappengids.
Uitwerking koppeling landschap en klimaat
- Centraal Amazonegebied - Tropisch klimaat
- Lushan Nationaal Park in China - landklimaat
- Rijndal Rüdesheim Koblenz in Duitsland – gematigd klimaat zoals in Nederland
- Natuurpark Scandola in Frankrijk – gematigd klimaat zoals in het Middellandse Zeegebied
- Park Muzakowski in Polen - landklimaat
- Donauvallei in Roemenië - landklimaat
- Grand Canyon in de Verenigde Staten – droog klimaat
- Vredefortkrater in Zuid-Afrika – droog klimaat
- Waterton Glacier Int. Vredespark in de Verenigde Staten – poolklimaat in de poolgebieden en op hoge bergtoppen
De klimaatnamen zijn ontleend aan de klimaatclassificatie van Köppen.
Extra informatie
De volgende Nederlandse bijzondere plekken, ook wel erfgoederen genoemd, staan op de Werelderfgoedlijst:
- Verdedigingslinie Amsterdam (1996)
- Droogmakerij de Beemster (Beemsterpolder) (1999)
- Willemstad, Nederlandse Antillen (1997)
- Ir. D.F. Woudagemaal (1998)
- Molens Kinderdijk (1997)
- Rietveld Schröderhuis (2000)
- Schokland (1995)
De opdracht past bij:
- Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap (…). In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan (…) een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
- Kerndoel 49: De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren.
- De leerlingen kunnen kort uitleggen wat een landschap is.
- De leerlingen kunnen kort uitleggen wat een klimaat is.
- De leerlingen kunnen aan de hand van het uiterlijk van een landschap vertellen wat voor klimaat daar heerst.
- De leerlingen hebben een globaal beeld verkregen van de klimaatzones op aarde.
- De leerlingen kunnen kort uitleggen hoe de Verenigde Naties proberen fraaie landschappen te beschermen.
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als:
- elk landschap gekoppeld is aan het juiste klimaat;
- hun artikel in goed Nederlands is geschreven;
- de afbeelding of afbeeldingen bij hun artikel passen bij de tekst van het artikel.