Je hebt drie voorbeelden gezien van dieren die een eigen monument hebben. Die dieren zijn op hun manier belangrijk geweest voor mensen. Maar er zijn groepen dieren die dat ook zijn en die toch geen eigen monument hebben.
We beschrijven vijf diergroepen. Welke van de vijf groepen verdient volgens jullie een monument?
Groep 1: Proefdieren
- varkens en koeien
- honden en katten
- kikkers
- ratten en muizen
In de Europese Unie worden jaarlijks miljoenen dieren gebruikt:
- om te leren over het menselijk lichaam
- om te leren over ziektes en de werking van geneesmiddelen
- om na te gaan of kleur- en smaakstoffen in voedingswaren en andere stoffen die mensen nodig hebben schadelijk zijn voor mensen en zo ja, op wat voor manier. Hiertoe worden dieren aan die stoffen blootgesteld.
Groep 2: Dieren in de ruimte
- apen
- honden
- ratten en muizen
Kunnen mensen een reis door de ruimte goed doorstaan of niet? Wetenschapers probeerden hier achter te komen door dieren de ruimte in te sturen. Het eerste dier dat een ruimtereis maakte, was de Russische hond Laika in 1957. Die overleefde de reis niet, want ze stierf onderweg door oververhitting. Ook al was dat niet gebeurd, dan had de hond de reis toch niet overleefd. De capsule waar ze in zat, viel enkele dagen na lancering in de dampkring terug en verbrandde met hond en al.
Na Laika maakten andere dieren een reis in de ruimte. Dat waren vooral apen, omdat die een beetje op mensen lijken en ze kunnen eenvoudige handelingen uitvoeren. Maar er werden ook honden, katten, ratten, muizen, kikkers, spinnen, torren en vissen tot ruimtereiziger gebombardeerd.
Dat ging door, ook nadat in 1961 de eerste ruimtereis door een mens had plaatsgevonden. Wetenschapers wilden en willen nog steeds meer leren over hoe levende wezens groeien, hoe ze hun voedsel verteren en hoe ze zich voortplanten in de ruimte. En ook wat er gebeurt met hun spieren, botten en bloedsomloop. Wat die wetenschapers hiervan leren, is nuttig om te weten als mensen steeds langere ruimtereizen gaan maken.
Het Amerikaanse nationale ruimtevaartbureau NASA en het Russische nationale ruimtevaartbureau Roskosmos laten dieren ruimtereizen maken. Ook het Europese Ruimte Agentschap ESA doet dat.
Moeten ook dieren die een ruimtereis hebben gemaakt een eigen Europees dierenmonument krijgen?
Groep 3: Werkdieren
- reddingshonden
- snuffelhonden
- circusdieren
- politiepaarden
Onder de groep werkdieren vallen alle dieren die op een of andere manier werk doen voor mensen. Denk maar aan paarden bij de politie. Die helpen de orde te handhaven. De politie gebruikt ook speurhonden om misdadigers en vermiste personen op te sporen. Reddingswerkers gebruiken speurhonden om mensen die onder sneeuw of puin begraven liggen, na een ramp te bevrijden of om uit het water te halen. Paarden en honden doen mee aan wedstrijden om mensen te vermaken. Ten slotte werken er dieren in circussen. Onder leiding van hun bazen vermaken ze het publiek met hun kunsten. Wel mogen dieren steeds minder in circussen werken. In Nederland bijvoorbeeld mogen sinds 2015 wilde dieren niet meer in een circus optreden.
Kunnen we al deze dieren die werk doen voor mensen bedanken met een mooi Europees Werkdierenmonument?
Groep 4: Productiedieren
- kippen die eieren en vlees geven
- geitjes die melk geven
- varkens die vlees geven
- dieren die wol, dons en bont geven
- koeien die melk en vlees geven
Alleen al in Nederland leven miljoenen productiedieren. Dat zijn dieren die ons vlees, melk, eieren en andere waren geven. Iedereen maakt er dagelijks gebruik van, ook jullie dus. Alleen al door vlees en vleeswaren te eten, eieren en voedingswaren waar eieren in zijn verwerkt, kaas, boter, honing, noem maar op. Ook drink je melk en yoghurt. Dat is nog niet alles. In de schoenen die je draag en in je broekriem zit misschien leer dat van dieren komt.
Al die dieren die deze producten leveren, mag je best bedanken. Met een Europees Productiedierenmonument.
Groep 5: Dieren die gedood en niet opgegeten zijn
Onder groep 5 vallen productiedieren (zie Groep 4) die gedood zijn en niet zijn opgegeten maar vernietigd. Deze dieren worden gedood en vernietigd als ze een besmettelijke dierziekte hebben of dreigen te krijgen. De bekendste besmettelijke dierziekten zijn mond- en klauwzeer, varkenspest en vogelgriep.
Als er op een boerderij een besmettelijke dierziekte uitbreekt, worden alle dieren van die boerderij gedood en vernietigd. Dus ook de dieren die nog gezond zijn. Soms wordt op boerderijen in de buurt hetzelfde gedaan. Zo wil men voorkomen dat de ziekte dieren op steeds meer boerderijen aansteekt. Soms worden tijdens een uitbraak van een besmettelijke dierziekte tienduizenden dieren gedood en vernietigd.
Voor veehouders en de dieren zelf is een uitbraak van een besmettelijke dierziekte altijd een ramp. Zieke dieren lijden. Hun eigenaars raken hun veestapel kwijt, een kostbaar bezit.
Hoe kunnen we productiedieren gedenken die gedood zijn en vernietigd vanwege een besmettelijke dierziekte? Misschien met een Europees Monument ter Nagedachtenis van deze productiedieren?