Europa zonder paspoort


paspoortTot 1995 moest  je altijd je paspoort aan de douane laten zien als je met auto, bus of trein een grens tussen twee Europese landen wilde passeren. Ook werd je gevraagd of je iets had aan te geven, namelijk spullen die je niet zomaar de grens over mocht brengen. Soms keek de douane je bagage ook nog eens na. Dan kon het lang duren voor je de grens over mocht. Ging je bijvoorbeeld van Nederland naar Italië, dan passeerde je minimaal drie landsgrenzen. En dan moest je natuurlijk ook nog terug!

Dat was dus minstens zes keer een paspoortcontrole door de douane, voor je weer thuis was. Dat gaf soms bij reizigers veel oponthoud en ergernisen zeker bij het goederentransport. Vrachtwagens stonden meestal nog veel langer stil.





opdrachtNu hoeft dat niet meer. Nu heb je het meestal niet eens in de gaten als je een grens tussen twee Europese landen passeerde.  Jullie gaan na hoe dat zo gekomen is.

Stel: je maakt een reis door Europa met de auto. Hieronder staat de route:

  • Je start in Nederland en gaat naar Duitsland.
  • Van Duitsland naar Tsjechië.*
  • Van Tsjechië naar Oostenrijk.
  • van Oostenrijk naar Italië.
  • Van Italië naar Zwitserland.
  • Van Zwitserland naar Liechtenstein.
  • Van Liechtenstein naar Zwitserland.
  • Van Zwitserland naar Frankrijk.
  • Van Frankrijk naar België, en
  • Van België weer terug naar Nederland.

Zoek uit hoe vaak je op deze rondreis gecontroleerd werd aan de grens en jouw paspoort moest laten zien:

  • in de zomer van 1970
  • in de zomer van 2001
  • in de zomer van 2008
  • in de zomer van 2021


werkinuitvoeringVoor deze opdracht krijg je één lesuur de tijd. Maak de opdracht samen met een klasgenoot. Jullie krijgen een geprint exemplaar van deze pagina. Die heb je nodig om het overzicht onderaan deze pagina in te vullen.

  • eenuurLees de BRON: EU-FEITEN
  • Bekijk de landkaart van Europa in de BRON: GRENSCONTROLES IN 1970
  • Lees dan de bronnen.
  • Zoek bij iedere bron uit hoe vaak er naar je paspoort wordt gevraagd
  • Vul met je antwoorden dit overzicht in.
    • Aantal grenscontroles in 1970: . . . . . 
    • Aantal grenscontroles in 2001: . . . . .
    • Aantal grenscontroles in 2008: . . . . .
    • Aantal grenscontroles in 2021: . . . . .


Eurocommissaris Frans Timmermans vertelt in een gesprek met Europese jongeren over wat hij een keer meemaakte aan de grens tussen België en Nederland.
"Het moet eind jaren zestig zijn geweest. Wij woonden in Brussel en gingen om de paar weken naar de familie in Heerlen. Vlak voor Maastricht stond de inmiddels overbekende grenspaal. Eén keer ging het mis. Vlak voor kerst, de auto afgeladen vol, werd mijn vader de vraag gesteld of hij iets had aan te geven. Een pakje pudding, was het grappig bedoelde antwoord. Wij konden tot de laatste zakdoek de hele auto uitladen".

grenscontrole1970
Dit kon je overal in Europa overkomen, naar welk Europees land je ook ging. Telkens als je een grens wil passeren, moest je je paspoort laten zien en soms je bagage laten nakijken.

Tel het aantal paspoortcontroles van ons reisje in de zomer van 1970. Hoeveel zijn het er?
Nederland -> Duitsland -> Tsjechoslowakije -> Oostenrijk -> Italië -> Zwitserland -> Liechtenstein -> Zwitserland -> Frankrijk -> België -> Nederland.
Noteer je antwoord in het overzicht.



De eerste 15 landen die de Verdragen van Schengen hebben getekend en daarmee ook de grenscontroles afgeschaft hebben.

schengen

Land

Schengenverdrag getekend 

Grenscontroles afgeschaft voor personen 

België                    14 juni 1985 26 maart 1995
Duitsland 14 juni 1985 26 maart 1995
Frankrijk 14 juni 1985 26 maart 1995
Luxemburg 14 juni 1985 26 maart 1995
Nederland 14 juni 1985 26 maart 1995
Italië 27 november 1990 26 oktober 1997
Portugal 25 juni 1992 26 maart 1995
Spanje 25 juni 1992 26 maart 1995
Griekenland 6 november 1992 26 maart 2000
Oostenrijk 28 april 1995 1 december 1997
Denemarken 19 december 1996 25 maart 2001
Finland 19 december 1996 25 maart 2001
IJsland 19 december 1996 25 maart 2001
Noorwegen 19 december 1996 25 maart 2001
Zweden 19 december 1996 25 maart 2001

 

Tel het aantal paspoortcontroles van ons reisje in de zomer van 2001. Hoeveel zijn het er?

Nederland -> Duitsland -> Tsjechië -> Oostenrijk -> Italië -> Zwitserland -> Liechtenstein -> Zwitserland -> Frankrijk -> België -> Nederland.

Noteer je antwoord in het overzicht


 

Land

Schengenverdrag getekend 

Grenscontroles afgeschaft voor personen 

Estland 1 mei 2004          21 december 2007
Hongarije              1 mei 2004          21 december 2007
Letland 1 mei 2004          21 december 2007
Litouwen 1 mei 2004          21 december 2007
Malta 1 mei 2004          21 december 2007
Polen 1 mei 2004          21 december 2007
Slovenië 1 mei 2004          21 december 2007
Slowakije 1 mei 2004  21 december 2007
Tsjechië 1 mei 2004  21 december 2007
Cyprus 1 mei 2004  21 december 2007


grenscontrole2008 
Tel het aantal paspoortcontroles van ons reisje in de zomer van 2008. Hoeveel zijn het er?

Nederland -> Duitsland -> Tsjechië -> Oostenrijk -> Italië -> Zwitserland -> Liechtenstein -> Zwitserland -> Frankrijk -> België -> Nederland.

Noteer je antwoord in het overzicht.



Zwitserland is geen lid van de Europese Unie. Toch heeft het in 2004 de Verdragen van Schengen getekend. In 2009 schafte Zwitserland zijn grenscontroles af zoals in de verdragen was bepaald.
schengenzone
Vanaf 2007 hebben nog vier andere landen de verdragen getekend. Maar slecht één van die landen heeft zijn grenscontroles al afgeschaft. Dat zie je in de tabel hieronder.

Land

Schengenverdrag getekend 

Grenscontroles afgeschaft voor personen 

Roemenië            2007 Nog niet (2021)
Bulgarije 2007 Nog niet (2021)
Liechtenstein 2009 2011
Kroatië 2013 Nog niet (2021)


Tel het aantal paspoortcontroles van ons reisje in de zomer van 2019. Hoeveel zijn het er?

Nederland -> Duitsland -> Tsjechië -> Oostenrijk -> Italië -> Zwitserland -> Liechtenstein -> Zwitserland ->  Frankrijk -> België -> Nederland.

Noteer je antwoord in het overzicht



schengen2Op 14 juni 1985 ondertekenden de regeringsleiders van België, Nederland, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk de Verdragen van Schengen. Deze verdragen zijn vernoemd naar een dorp op het Luxemburgse drielandenpunt met Duitsland en Frankrijk. Want in dat dorp werden de verdragen ondertekend. De regeringsleiders kwamen overeen dat ze de vaste grenscontroles aan hun gemeenschappelijke grenzen af gingen schaffen.

Zo ontstond een gebied zonder binnengrenzen dat bekend staat als 'Schengenruimte'. De Schengenruimte is dus een gebied waarbinnen personen vrij mogen reizen. De staten die de overeenkomst hebben ondertekend, hebben alle binnengrenzen afgeschaft en vervangen door een gemeenschappelijke buitengrens.

De Verdragen van Schengen zijn sinds 1997 onderdeel van de EU-verdragen. Eenvoudig gezegd de verdragen horen zitten nu in het regelement van de EU. In dat reglement staan alle regels waar landen van de EU zich aan moeten houden.

Het verwarrende is wel een beetje dat ook niet EU-landen kunnen deelnemen aan de verdragen. En dat er één EU-lidstat is die deze verdragen niet hebben ondertekend. Dat is Ierland. Dit land heeft dat niet gedaan omdat het zijn grenscontroles niet wil afschaffen.

In 2021 zijn er 26 landen die de verdragen hebben getekend. Hiervan hebben tussen 2009 en 2013 vier landen dit verdrag getekend: Bulgarije, Liechtenstein, Kroatië en Roemenië. Alleen in Liechtenstein zijn de grenscontroles al afgeschaft. In de andere drie landen is dat in 2021 nog niet gebeurd. Dat zijn de enige drie landen van de 26 waar nog aan grenscontroles gedaan wordt.



Trek voor deze lesbrief één lesuur uit. Omdat de gekozen werkvorm wat gepuzzel en uitzoekwerk met zich meebrengt is het raadzaam om deze opdracht in tweetallen te laten uitvoeren.

U deelt de klas in tweetallen in.

U print voor elk tweetal een exemplaar uit van de pagina ‘DOE HET ZO’ met het in te vullen overzicht en geeft elk tweetal leerlingen een exemplaar.

zet de leerlingen in tweetallen aan het werk.

Als iedereen klaar is, vraagt u de leerlingen hun ingevulde overzichten te laten zien.

Dit is een onderwerp waarbij het leren kennen van de wijze waarop mensen hun omgeving inrichten een belangrijke rol speelt. Hierbij spelen economische, politieke, culturele maar ook technische en sociale aspecten een rol.

Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografisch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaardigheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie.

Antwoorden bij de reisopdracht:

  • Aantal grenscontroles in 1970: 10
  • Aantal grenscontroles in 2001: 6
  • Aantal grenscontroles in 2008: 4
  • Aantal grenscontroles in 2021: 0


Deze opdracht slait aan bij kerndoel 36

  • De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger.


Leerdoelen

  • De leerlingen hebben gezien dat voor 1995 er vaste grenscontroles aan iedere landsgrens zijn
  • De leerlingen hebben gezien dat sinds de ondertekening van het Verdrag van Schengen de vaste grenscontroles in Europa geleidelijk zijn verdwenen
  • De leerlingen hebben gezien dat bijna alle EU-lidstaten het Verdrag van Schengen hebben ondertekend
  • De leerlingen hebben gezien dat er een aantal niet-EU-lidstaten deelneemt aan het Schengenverdrag.


Loop de antwoorden nog een keer na met de leerlingen:

Bij alle  vier uitslagen correct is de opdracht uitstekend gemaakt
Bij drie van de vier uitslagen correct is de opdracht goed gemaakt.
Bij twee van de vier uitslagen correct is de opdracht nog voldoende.

verwante lessen

Login Form