Als je 18 jaar bent of ouder, mag je in Nederland je stem uitbrengen tijdens verkiezingen voor de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en de gemeenteraad van je woonplaats. En niet te vergeten voor de verkiezingen voor het Europees Parlement. Dat kon voor het laatst op 23 mei 2019. Deze verkiezingen vinden om de vijf jaar plaats. De volgende zijn dus in 2024.
Maar wat is het Europees Parlement eigenlijk? Hoe is het ontstaan? Wat doet dat parlement eigenlijk? Waarom nemen sommige mensen de moeite om te gaan stemmen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement? En waarom doen anderen dat niet?
Dat gaan jullie allemaal leren in deze lesbrief. En dan maak je een pamflet om mensen op te roepen te gaan stemmen bij de volgende verkiezingen voor het Europees Parlement. Je probeert duidelijk te maken waarom ze dat moeten doen. Of je roept mensen op om dan níet te gaan stemmen en maakt ze duidelijk waarom ze dat niet moeten doen.
Je moet dus eerst zelf kiezen: ben je voorstander van de verkiezingen of niet?
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd. Doe de opdracht samen met een of twee klasgenoten.
Je krijgt van je meester of juf een leeg vel papier en kleurenstiften of kleurpotloden. Daar ga je je pamflet mee maken.
- Kijk naar het filmpje over het Europees Parlement.
- Lees de bronnen
- Maak je keuze:
- een pamflet maken om mensen op te roepen te stemmen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2024, of:
- een pamflet maken om mensen op te roepen dat juist niet te gaan doen.
- Schrijf het pamflet (Kijk eerst in de Euro-Klussenbus hoe je dat aanpakt!)
Laat het pamflet aan de klas zien en aan je juf of meester
Video: Het Europees Parlement
Video: Hoe komt een wet tot stand
Op 3 juni 2009 hield Hans-Gert Pöttering, die toen voorzitter was van het Europees Parlement, een toespraak. Dat was daags voor de verkiezingen voor het Europees Parlement van dat jaar. Hij riep burgers in de Europese Unie op te gaan stemmen tijdens die verkiezingen. In die toespraak spreekt hij over zaken die ook vaak in het nieuws zijn als je deze les doet. Hij spreekt onder meer over de komst van grote aantallen migranten naar Europa, over klimaatverandering en over de economie in de Europese Unie.
Hier volgt een ingekorte versie in eenvoudig Nederlands van zijn toespraak:
"De verkiezingen voor het Europees Parlement geven je een goede gelegenheid om met de Europese Unie een nieuwe start te maken. We kunnen de problemen van de burgers aanpakken.
Dat zijn onder meer de economie waar het slecht mee gaat, de werkloosheid, het klimaat dat verandert en de vraag wat we aan moeten met al die migranten die de Europese Unie binnenkomen.
Door te stemmen help je bepalen wie de komende vijf jaar in het Europees Parlement zitten. Van alle wetten en regels in de Europese Unie wordt driekwart gemaakt door het Europees Parlement samen met de Europese Raad. Dat is een raad waar de regeringsleiders van alle EU-landen in zitten. Dat al die Europese regels en wetten er zijn en dat er nieuwe bijkomen, merken we iedere dag.
Het Europees Parlement werkt aan zaken die burgers overal in de Europese Unie belangrijk vinden. Dat zijn de waardigheid van de mens, de rechten van de mens, vrede, vrijheid, democratie, gerechtigheid, het gezag van de wet en opkomen voor elkaar.
Door te stemmen help je uitmaken hoe de Europese Unie moet gaat werken en hoe je leven er uit gaat zien in de unie. Laat deze gelegenheid niet voorbijgaan."
Veel Nederlanders hebben deze raad niet opgevolgd. Maar 36,7% van de mensen die mochten stemmen, deden dat ook. Het was niet de eerste keer dat de opkomst in Nederland laag was tjdens verkiezingen voor het Europees Parlement.. Maar in 2014 en vooral in 2019 is de opkomst hoger geweest dan in 2009. Dat kun je zien in de tabel hieronder.
Jaar opkomstpercentage
1979 58,1
1984 50,1
1989 47,5
1994 35,7
1999 29,9
2004 39,3
2009 36,7
2014 37,3
2019 41,2
Bekende personen en actiegroepen hebben allerlei redenen aangevoerd om niet te gaan stemmen tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement. Twee voorbeelden:
- In 2004 riep de actiegroep Eurodusnie Nederlanders op blanco te stemmen tijdens die verkiezingen omdat dit parlement weinig te vertellen zou hebben binnen de Europese Unie. De actiegroep noemde het parlement zelfs een “tandenloze tijger”. Het zouden vooral de Europese Commissie, de Europese Raad en grote bedrijven zijn die de dienst uitmaken.
- Op 14 januari 2019 zei premier Rutte in het TV-programma Buitenhof dat verkiezingen voor het Europees Parlement minder belangrijk zijn dan nationale verkiezingen zoals die in Nederland. En zeker minder belangrijk dan die in Frankrijk en Duitsland. Want die twee landen hebben het binnen de EU meer voor het zeggen dan Nederland. Wel zei Rutte dat het Europees Parlement wel degelijk nut heeft als onderdeel van het EU-bestuur.
Een andere reden die mensen aanvoeren om niet te gaan stemmen is dat het parlement omslachtig te werk gaat en daardoor onnodig hoge kosten maakt. Als voorbeeld geven ze dit:
Een week per maand vergadert het parlement in Straatsburg. Daar vinden de zittingen met debatten en stemmingen plaats waar alle leden aan meedoen. En drie weken per maand worden in Brussel die debatten voorbereid, in commissies van ongeveer vijftig leden. Het parlement heeft ook een derde thuisstad: Luxemburg. Daar zitten vooral ambtenaren die de parlementsleden helpen. Daardoor verhuist het hele parlement twee maal per maand, van Brussel naar Straatsburg en dan terug. Dan nemen ze duizenden kisten vol documenten mee. Bij die verhuizingen reizen de parlementsleden met een een speciale hogesnelheidstrein. De extra kosten van al dat verhuizen en de drie thuisplekken zijn ongeveer 150 miljoen euro per jaar.
Het Europees Parlement in Brussel
Daarom vinden Nederlandse Europarlementariërs het beter om alleen Brussel als vergaderlaats te gebruiken. Maar leden van het parlement uit andere landen willen dat het parlement ook in Straatsburg blijft vergaderen. Die leden zeggen dat Straatsburg een symbolische plek is. Want het ligt in een gebied waar tijdens de Frans-Duitse Oorlog (1870-’71), de Eerste en de Tweede Wereldoorlog hard is gevochten tussen Duitse en Franse soldaten. Bovendien staat er in het Verdrag van Amsterdam uit 1987 dat Straatsburg de zetel is van het parlement. Dat moet ook zo blijven, vindt men in Frankrijk.
Op 12 maart 1958 richtten de landen van de Europese Economische Gemeenschap, de EEG (voorloper van de Europese Unie) de Europese Parlementaire Assemblee op. De assemblee had 142 leden. Die waren allemaal lid van de nationale parlementen van de landen van de EEG. De leden werden benoemd, niet gekozen.
In 1962 werd de assemblee herdoopt tot Europees Parlement. Het parlement mocht alleen advies geven aan de Europese Raad, toen het bestuur van de EEG. Bovendien mocht die raad adviezen van het parlement naast zich neerleggen.
In december 1974 besloot het bestuur van wat inmiddels de Europese Gemeenschap of EG was geworden dat de leden van het Europees Parlement voortaan gekozen moeten worden. Alle burgers in de EG die stemrecht hadden, mochten aan deze verkiezingen meedoen. Ook mochten ze zich kandidaat stellen voor een zetel in het Europees Parlement. Ieder land van de EG mocht leden leveren aan het parlement. En je mocht stemmen op mensen die namens je land in het parlement wilden zitten.
In 1979 vonden de eerste verkiezingen voor het Europees Parlement plaats.
Het Europees Parlement kreeg steeds meer inspraak bij het bestuur van de EG en later de Europese Unie. Met name mochten leden van het parlement steeds meer helpen bij het maken van regels en wetten voor de Europese Unie. Daardoor ging het steeds meer lijken op het parlement van een democratisch land.
Naarmate meer landen lid werden van de EG en later de Europese Unie, kreeg Europees Parlement er steeds meer leden. Want elke land dat erbij kwam, mocht voortaan eigen leden aan het parlement leveren. Nu telt het parlement 705 leden uit 27 landen (Nederland heeft 29 europarlementariërs). Dat had tot gevolg dat er in het Europees Parlement steeds meer verschillende talen werden gesproken. Bij de oprichting ervan waren het er vier. Nu zijn het er 24.
Een tolk aan het werk in het Europees Parlement
Trek voor deze lesbrief 1 lesuur uit. Laat de leerlingen in groepen van twee of drie hun pamflet maken.
Eerst deelt u lege vellen papier en kleurpotloden of kleurenstiften uit aan de leerlingen. Dan laat u de leerlingen het filmpje over het Europees Parlement zien. Daarna kunnen de leerlingen aan de slag.
Loof een leuke prijs uit voor het leukste of origineelste pamflet.
Uitwerking:
Redenen om te stemmen tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement zijn:
- Het Europees Parlement heeft steeds meer bevoegdheden, dus meer macht gekregen binnen het bestuur van de EU.
- Door te stemmen kun je mede invloed uitoefenen op het beleid van het bestuur van de EU en daarmee op de wetten en regels die het bestuur voor de unie maken. Dat is belangrijk want driekwart van alle regels waar we in ons dagelijks leven mee te maken hebben komt van het EU-bestuur.
- Belangrijk is het ook omdat het EU-bestuur zich geplaatst ziet voor problemen die niet door elke lidstaat afzonderlijk kunnen worden bestreden zoalss de instroom van niet-Europese migranten en klimaatverandering.
Redenen om niet te gaan stemmen zijn:
- Het Europees Parlement heeft weinig macht vergeleken met de Europese Commissie en met grote bedrijven.
- Het parlement gaat omslachtig te werk en maakt daardoor extra hoge kosten, met name omdat het op drie verschillende plekken zijn werkzaamheden uitvoert waardoor alle parlementsleden tweemaal per maand moeten verhuizen en daarbij enorme hoeveelheden documenten met zich meenemen.
- Verkiezingen voor het Europees Parlement zijn minder belangrijk dan nationale verkiezingen, vooral die in Frankrijk en Duitsland omdat die landen binnen de EU meer macht hebben dan de overige leden van de unie.
Deze opdracht sluit aan bij:
- Kerndoel 36
De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. - Kerndoel 51
De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. - Kerndoel 53
De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.
Leerdoelen
- De leerlingen kunnen uitleggen wat het Europees Parlement is.
- De leerlingen hebben gezien hoe het Europees Parlement is ontstaan.
- De leerlingen hebben een globaal idee verkregen van hoe het Europees Parlement wetten en regels helpt maken die voor de hele Europese Unie gelden.
De leerlingen hebben de opdracht goed uitgevoerd als:
- hun pamflet er opvallend en aantrekkelijk uitziet, uitnodigend;
- hun mening (wel of niet stemmen) en de argumenten om die mening te onderbouwen op het pamflet helder en bondig zijn geformuleerd;
- het pamflet in goed Nederlands geschreven is;
- plaatjes en tekeningen de tekst van het pamflet aanvullen en ondersteunen.