Vanaf 1973 sloten steeds meer Europese landen zich aan bij de Europese Unie.
Eerst waren dat vooral landen in het westen van Europa. In 2004, 2007 en 2013 breidde de EU zich ineens een flink stuk in oostelijke richting uit. Tot 1989 was dat niet mogelijk, daarna wel. Hoe komt dat?
Dat zoeken jullie uit door eerst de bronnen in de les te bekijken of te lezen en daarna door op een lege landkaart van Europa landen een eigen kleur te geven. Hoe je dat precies doet, lees je in ‘dit ga je doen'. Als je alle Europese landen de goede kleur hebt gegeven, heb je laten zien dat je weet hoe de vork in de steel zit.
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd. Maak de opdracht alleen of met een klasgenoot. Je krijgt van je juf of meester een blanco landkaart van Europa en een rode, een groene en een blauwe kleurpen of kleurenstift. Doe er nog niets mee.
- Kijk eerst naar de film (bron: video)
- Lees dan de andere bronnen
- Nu kun je met de landkaart aan de slag.
- Zoek op waar de scheidslijn tussen oost en west lag en teken deze in op de kaart.
- Zoek op waar Joegoslavië lag en teken dat ook in op de kaart
- Kleur dan op de kaart de landen in die nu lid zijn van de EU. Doe dat als volgt:
- Maak de EU-landen die vroeger bij de Sovjet-Unie en het Oostblok hoorden rood.
- Maak de EU-landen die vroeger bij Joegoslavië hoorden groen.
- Maak de andere EU-landen blauw.
Als je klaar bent laat de kaart dan aan de juf of de meester zien.
De landkaart in de video laat duidelijk zien hoe de EU telkens een stuk groter is geworden. Na het maken van het filmpje zijn er nog twee wijzigingen gekomen: Kroatië werd lid in 2013 en in 2020 verliet Groot-Brittannië de Europese Unie.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) vochten Duitsland, Japan en Italië tegen de Geallieerden. Dat waren de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie. De Geallieerden wonnen de oorlog. In de oorlog werkten ze samen maar na de oorlog kwamen VS en Groot-Brittannië als vijanden tegenover de Sovjet-Unie te staan. Als tegenstandrs verdeelden ze Europa in een oostelijk en een westelijk deel. De scheidslijn kwam in Duitsland te liggen. Duitsland werd in tweeën gedeeld: West- en Oost-Duitsland. De hoofdstad van Duitsland, Berlijn, lag in Oost-Duitsland. De stad werd ook in tweeën gedeeld. Oost-Berlijn werd de hoofdstad van Oost-Duitsland. West-Berlijn bleef deel van West-Duitsland. Het was wel moeilijk geworden om er te komen. Dat kon alleen via een smalle strook over land en via de lucht. 
De bouw van de Muur in Berlijn
Alle landen Oost-Europa werden samen het Oostblok genoemd en kregen een communistische regering. De scheidslijn tussen het westen en het Oostblok kreeg de naam ‘IJzeren Gordijn’. Door grensbewaking, prikkeldraad, stroomdraden en mijnenvelden was het bijna onmogelijk de grens over te gaan. Ook Berlijn moest er aan geloven: In augustus 1961 liet de regering van Oost-Duitsland een muur bouwen tussen de twee stadsdelen. De muur werd streng bewaakt, wie probeerde die stiekem over te steken liep grote kans om door een grenswacht doodgeschoten te worden.
Tussen 1989 en 1991 verdween het IJzeren Gordijn. In 1989 viel de muur en mocht Berlijners weer van de ene naar de andere kant. Ook de grens tussen Oost- en West-Duitsland ging open. Daarna kwamen de communistische regeringen in andere Oostbloklanden ten val en in 1991 hield de Sovjet-Unie op te bestaan. De landen die deel waren van de Sovjet-Unie werden allemaal zelfstandig. De landen in het Oostblok konden vanaf dat moment zelf bepalen met wie ze wilden samenwerken.
Op 1 mei 2004 kreeg de EU er tien landen bij. Daarmee groeide het aantal landen van de EU van 15 tot 25. Nooit eerder traden zoveel landen tegelijk toe tot de Unie.
- De Unie was ooit begonnen met zes leden: Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, België en Nederland
- In 1973, kwamen Denemarken, Ierland en Groot-Brittannië erbij.
- In 1981 kwam Griekenland erbij.
- Spanje en Portugal traden in 1986 toe.
- In 1990 werden de DDR en West-Duitsland samengevoegd. Hierdoor bleef het aantal EU-leden gelijk, maar werd het lid Duitsland een stuk groter.
- In 1995 werden Finland, Oostenrijk en Zweden lid van de EU.
- In 2004 volgden Grieks-Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië.
- In 2007 kwamen Bulgarije en Roemenië erbij.
- In 2013 werdt Kroatië het 28e lid van de unie.
- Op 31 januari 2020 verlaat Groot-Brittannië de EU. Sindsdien zijn er nog 27 landen lid van de Europe Unie.
Trek voor deze lesbrief 1 lesuur uit. Laat de leerlingen de opdracht in de lesbief individueel of in tweetallen maken.
Print voor iedere leerling de blanco kaart van Europa uit en deel die aan de klas uit. Geef iedere leerling ook een rode, een blauwe en een groene kleurpotlood of kleurenstift.
Laat de leerlingen de bronnen raadplegen of neem samen met de leerlingen deze bronnen door. Dat geeft u de gelegenheid om toelichting te geven als daaraan behoefte bestaat bij (een deel van) de leerlingen.
Hierna kunnen de leerlingen aan de slag met de landkaart..
Als iedereen klaar is, haalt u de landkaarten op en kijkt ze na.
De opdracht sluit aan bij:
Kerndoel 51
- De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
Kerndoel 52
- De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.
- De leerlingen hebben gezien wanneer de Europese Unie zich naar het oosten uitbreidde en welke landen daarbij toetraden.
- De leerlingen hebben gezien waarom de uitbreiding naar het oosten pas na 1989 op gang is gekomen.
De leerlingen hebben de opdracht goed gemaakt als:
- alle landen groen zijn gekleurd die deel hebben uitgemaakt van Joegoslavië en geen andere landen groen zijn gekleurd;
- alle landen rood zijn gekleurd die deel hebben uitgemaakt van de Sovjet-Unie en geen andere landen rood zijn gekleurd.
- alle landen die in 2004 al lid waren van de EU blauw zijn gekleurd en geen andere landen blauw is gekleurd.