De regeringen van de landen van de NAVO vergaderen in Madrid. Bij de plek waar de vergadering plaatsvindt, wappert de vlag van Moldavië naast de vlaggen van de andere NAVO-landen.
Terwijl die vergadering bezig is, rijd je met de auto van Triëst via Split, Sarajevo, Podgorica, Tirana en Skopje naar Athene. Onderweg hoef je nergens je paspoort te laten zien. Want elk land tussen Italië en Griekenland in is lid van de Europese Unie.
Zover is het nog niet. Maar het zit er aan te komen, al duurt het nog wel enige jaren.
De Balkan ligt tussen Griekenland en Hongarije in en tussen Italië en de Adriatische Zee in het westen
en en Oekraïne en de Zwarte Zee in het oosten
- Door welke drie grote gebeurtenissen is het al mogelijk dat Balkanlanden lid zijn van de NAVO en/of van de EU?
- Welke Balkanlanden zijn al lid geworden van deze twee verbonden terwijl je deze les maakt?
- Welke andere Balkanlanden komen de komende jaren bij de EU? En welke bij de NAVO?
- En waarom zijn er Balkanlanden lid geworden van de EU en de NAVO of willen dat nog worden?
Dat gaan jullie uitzoeken.
Maak daarna een Balkangids waarin je per land de antwoorden op deze vragen kunt lezen.
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd.
Kijk eerst naar de film in Bron: Oekraïne?. Dat duurt enkele minuten.
Daarna ga je samen met een klasgenoot aan de slag met de andere bronnen in de les. In die bronnen vind je antwoord op de vragen in Opdracht. Hiervoor krijg je 30 minuten de tijd.
Neem deze bronnen samen door. Kies daarna een van de elf Balkanlanden uit.
Schrijf een opstel van ½ A4-tje over dat land.
Geef hierin wat informatie over dat land, bijvoorbeeld over taal en de mensen die er wonen. Je kunt het allemaal op internet vinden.
Geef aan of het land lid is van de EU, kandidaat-lid is van de EU en/of lid van de NAVO.
Geef dan aan waarom het land lid is van de EU of dat gaat worden en/of lid is van de NAVO.
Intussen hangt je juf of mester een landkaart van Europa met alleen landsgrenzen op in het klaslokaal.
Lever dat opstel in bij je juf of meester. De les wordt afgesloten met een klassikaal gedeelte. Die duurt 20 minuten.
Bij elk Balkanland dat aan bod komt, geeft hij of zij met een kleur aan of:
- het land lid is van de EU;
- het land over enkele jaren lid zal zijn van de EU, en
- het land lid is van de NAVO.
Oekraïne wilde al in jaren lid worden van de Europese Unie. Die wens werd nog sterker toen Rusland op 24 februari 2022 het land binnenviel met een groot leger. Daarna wil ook Moldavië overduidelijk lid worden van de EU.
En nu vinden ook alle lidstaten van de EU dat deze twee landen (als de oorlog tussen Oekraïne en Rusland beëindigd is) toe kunnen treden tot deze unie.
Kijk naar deze Youtubefilm van juni 2022: ‘Oekraïne is kandidaat-lid van de Europese Unie’
In Bron: Oekraïne? heb je gezien hoe de Europese Unie met zes landen begon en zag je waarom die zes landen met elkaar gingen samenwerken. Ook heb je gezien dat er sindsdien telkens landen bij zijn gekomen. Ten slotte heb je gezien dat twee landen er gaan komen. Een van die landen, Moldavië, ligt in de Balkan.
Maar er zijn nog meer Balkanlanden nog geen lid zijn van de EU maar er wel bij willen. Zoek dat uit op ‘Uitbreiding van de Europese Unie’ hieronder:
In 1949 richtten de Verenigde staten, het Verenigd Koninkrijk en landen in West-Europa de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie of NAVO op. De bedoeling is dat de landen van de NAVO elkaar te hulp komen als een van die landen wordt aangevallen door een land dat geen lid is van de NAVO. Men was vooral bang dat de Sovjet-Unie zoiets zou doen. Dat was toen een machtig land en grootste vijand van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en andere westerse landen.
Welke landen in de Balkan zijn in 2022 lid van de NAVO? Welke landen kwamen er daarna bij? Dat zie je hieronder:
Waarom bestaat Joegoslavië niet meer? Kijk naar de eerste 36 seconden van deze de Schooltv-video (het geheel duurt meer dan 6 minuten):
Kijk naar de YouTube-video ‘Wat is het IJzeren gordijn? (HC Koude oorlog):
Het bleef niet bij het verdwijnen van die zwaarbewaakte grens dwars door Europa. In 1991 hield de Sovjet-Unie op te bestaan. Alle vijftien landen van de Sovjet-Unie werden toen zelfstandig. Van die landen werden er drie lid van de EU en de NAVO. Wie had dat zelfs in 1988 nog kunnen denken!
Eerst liep er dwars door Europa een scherpe grens tussen het democratische en kapitalistische westen en het communistische, op autoritair bestuurde oosten. De hele Balkan lag aan de oostkant van die grens.
Toen die grens verdwenen was, werden steeds meer landen lid van de Europese Unie en/of de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.
Deze les laat zien hoe dat in zijn werk is gegaan en waarom sommige Balkanlanden op die manier aansluiting zoeken of willen doen bij het westen.
Plan van aanpak
Voor deze les trekt u 1 uur uit.
Eerst laat u de klas de video zien in Bron: Oekraïne?. Trek hier enkele minuten voor uit.
Daarna makt u tweetallen. Elk tweetal kiest een van de elf landen van de Balkan om te onderzoeken en er een opstel van ½ A4-tje over te schrijven.
Voor dit onderzoek en het schrijven van het opstel trekt u 30 minuten uit.
De leerlingen zoeken in de overige bronnen antwoord op de volgende vragen over het land da ze gekozen hebben:
- Is het land lid van de Europese Unie?
- Is het land kandidaat-lid van de Europese Unie?
- Is het land lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie NAVO?
- En waarom is het land lid of kandidaat-lid van de EU en/of de NAVO?
Ook zoeken de leerlingen wat extra informatie over het land dat ze gekozen hebben, zoals over taal en bevolking. Dat zoeken ze op internet op.
Intussen hangt u de blinde landkaart van Europa op in het klaslokaal.
Als iedereen klaar is, haalt u de opstellen op. U sluit de les af met een klassikaal gedeelte waar u 20 minuten voor uittrekt.
Laat de elf opstellen voorlezen in de klas. Bij elk opstel geeft u met de kleurpotloden op de landkaart aan of het land waar het opstel over gaat, lid is van de EU, kandidaat-lid van de EU en/of lid van de NAVO. Als een land lid is van de NAVO en ook (kandidaat) lid van de EU, dan levert dat voor dat land twee verschillende kleuren op.
Gaandeweg wordt duidelijk hoe de Balkan naar het westen opschuift en dat voorlopig zal blijven doen.
Ten slotte bundelt u de opstellen tot een gids over de Balkan.
Uitwerking
Waarom traden diverse Balkanlanden toe tot de EU of willen dat nog aan doen?
Het biedt economisch voordeel van makkelijker handel kunnen drijven en op andere manieren samenwerken met andere lidstaten van de Europese Unie. Dat zorgt voor meer welvaart en werkgelegenheid.
Door steeds verdergaande samenwerking tussen EU-landen wordt de kans op oorlog tussen die landen klein. Dat was oorspronkelijk ook de hoofdreden om tot die samenwerking over te gaan.
Waarom zijn diverse Balkanlanden lid van de NAVO?
Die landen zoeken bescherming tegen agressie en repressie. Daar hebben Bulgarije en Roemenië als Oostblokland mee te maken gehad. Ook landen die deel hebben uitgemaakt van Joegoslavië zoeken bescherming. De NAVO is namelijk een landenverbond dat tot taak heeft gezamenlijk op te treden als één of meer van de lidstaten aangevallen worden door een ander land. Hoewel het dus een militair samenwerkingsverband is, ziet de NAVO een militair samenwerkingsverband is, ziet ze een grote rol voor zichzelf weggelegd om democratie en soevereiniteit te waarborgen voor wie er lid van wil worden.
Welke Balkanlanden zijn al lid van de EU?
Bulgarije, Kroatië, Roemenië en Slovenië.
Welke Balkanlanden zijn in 2022 kandidaat-lid?
Albanië, Montenegro, Moldavië, Noord-Macedonië en Servië
Welke Balkanlanden zijn in 2022 lid van de NAVO?
Albanië, Bulgarije, Kroatië, Montenegro, Noord-Macedonië, Roemenië, Slovenië,
Welke drie gebeurtenissen hebben sterke uitbreiding van de EU en van de NAVO in de hand gewerkt?
- Het verdwijnen van de scheiding in Europa tussen het democratische en kapitalistische westen en het communistische, door autoritaire regimes bestuurde oosten. Dat begon met het openstellen van de grens tussen de DDR en de Duitse bondrepubliek in november 1989 en liep in het najaar van 1991 uit op het opheffen van de Sovjet-Unie. Hierdoor konden landen in het Oostblok en in de voormalige Sovjet-Unie hun eigen buitenlands beleid gaan voeren en toenadering zoeken tot het westen.
- Het uiteenvallen van Joegoslavië in zes afzonderlijke, soevereine staten. Dat begon in 1991 met de afscheiding van Slovenië en Kroatië. In 2008 scheidde Kosovo zich af van de rest van Servië en werd een onafhankelijk land.
- De inval van Rusland in Oekraïne op 24 februari 2022. Dat was de aanleiding voor de Europese Commissie om Oekraïne en Moldavië kandidaats-lid van de EU te maken.
Kerndoelen
36 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger.
38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen.
47 De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
- De leerlingen hebben gezien waar de Balkan ligt en welke landen ertoe behoren.
- De leerlingen weten welke van die landen al lid zijn van de EU en/of van de NAVO.
- De leerlingen weten welke Balkanlanden worden voorbereid op lidmaatschap van de EU en dus kandidaat-leden worden genoemd..
- De leerlingen hebben gezien wat voor voordeel of voordelen het heeft voor een Balkanland om lid te worden van de EU en de NAVO.
- De leerlingen kunnen drie grote gebeurtenissen benoemen die het mogelijk hebben gemaakt dat steeds meer Balkanlanden toetreden tot de EU en de NAVO.
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun opstel:
- antwoord geeft op de vragen die in de opdracht en de leerdoelen aan de orde komen,
- het betoog helder in elkaar steekt en feitelijk juiste informatie bevat.