Toen Nederlander door Duitsland was bezet tijdens de Tweede Wereldoorlog, probeerden honderden mensen naar Groot-Brittannië te vluchten in de hoop vandaar uit tegen de Duitsers te kunnen vechten. Ze werden bekend als ‘Engelandvaarders’. Sommigen voeren rechtstreeks naar dat land, anderen volgden eerst een route via België, Frankrijk, Zwitserland en Spanje om vanuit Spanje alsnog scheep te gaan naar Groot-Brittannië. De meeste Engelandvaarders die deze route volgden, kregen daarbij hulp van twee verzetsmensen in Nederland, Van Niftrik en Van Tricht. Bram Grisnigt, de persoon waar deze les over gaat, moest het zonder die hulp stellen.
Hoe hij desondanks via de landroute in Groot-Brittannië wist te komen, gaan de leerlingen in deze les stap voor stap na.
Plan van Aanpak
Voor deze opdracht trekt u één uur uit. Leerlingen maken deze opdracht individueel of in tweetallen.
Wat is er nodig?
Een grote staatkundige landkaart met Europa, de noordelijke Atlantische Oceaan en Noord-Amerika.
- U laat u de leerlingen de eerste brontekst lezen
- U laat de leerlingen de twee fragmenten uit het interview zien
- Iedere leerling kiest daarna een van de vijf delen van het reisverhaal uit. Twee leerlingen mogen samen aan een deel werken. Ieder fragment moet minstens eenmaal aan bod komen!
- De leerlingen lezen het gekozen fragment en maken er aantekeningen bij.
- Als iedereen hiermee klaar is, laat u het tweede deel uit het interview met Grisnogt nog eens aan de leerlingen zien.
- U vraagt iedere leerling of koppel van leerlingen om de aantekeningen die ze hebben opgeschreven aan u te geven.
- Breng de aantekeningen die de leerlingen aandragen op de landkaart aan.
- Houd een klassengesprek met de vragen:
* Hoe zou je tegenwoordig de reis van Grisnigt over kunnen doen?
* Hoeveel tijd zou je ervoor nodig hebben.?
Samenvatting van de route die Grisnigt heeft gevolgd
Mei 1941 - Aanvang tocht met de fiets, te voet een zwaarbewaakte linie over tussen de rivieren Aisne en Saône
Juni 1941 – In Savières fietsen verkocht, met de trein naar Troyes
Juni 1941 – Te voet de grens tussen bezet en niet-bezet Frankrijk over en dan naar Sennecey-le-Grand
Juni 1941 - Met de trein van Sennecey-le-Grand naar Lyon en met de trein van Lyon naar Toulouse
Najaar 1941 – Werkkamp, helpen met reparatie wegen
Najaar 1941 tot maart 1942 – Houthakkerskamp in de Pyreneeën bij Par-a-bas
17 maart 1942 – Met de trein van Toulouse via Châteauroux naar Roosendaal, te voet de grens over tussen bezet en niet-bezet Frankrijk, tussen Frankrijk en België en tussen België en Nederland
29 maart 1942 – Met de trein van Roosendaal via Châteauroux naar Toulouse
April en mei 1942 – Houthakkerskamp in de Pyreneeën bij Par-a-bas
27 mei 1942 – Van Toulouse via Perpignan naar Barcelona met de trein, overnachting in Portbou vlakbij de grens tussen Frankrijk en Spanje
1 juni 1942 – Met een schip naar Gibraltar
3 juni 1942 – Na een korte tussenstop afvaart naar Lissabon
Juni 1942 – met een boot van Lissabon naar Curaçao
24 augustus 1942 – Vertrek van Curaçao aan boord van een tanker
28 augustus 1942- Tanker wordt tot zinken gebracht. Grisnigt opgepikt door Amerikaans schip en overgebracht naar Guantanamo Bay in Cuba
September 1942 – Vertrek vanaf Guantanamo Bay met vrachtschip bestemming Charleston in de VS
September 1942 – Met de trein van Charleston naar New York
September 1942 – doorgereisd naar Canada
12 december 1942 – Vertrek aan boord van een troepentransportschip van Halifax met bestemming Groot-Brittannië
17 december 1942 – Aankomst in een Britse haven vlakbij Glasgow en naar Wolverhampton, einde Engelandvaart.
Kerndoelen
50 De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds, geografisch wereldbeeld.
51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer.