Holland Amerika Lijn (HAL) - bron: schip verlaten

 
Op 30 augustus 1940 is het passagiersschip De Volendam op weg van Engeland naar Canada. De Volendam is een schip van de Holland-Amerika Lijn (HAL), een grote rederij in Rotterdam. Het klinkt als een heel gewone overtocht, maar op dat moment is Nederland in oorlog met Duitsland. De Duitse marine doet er alles aan om contact tussen Amerika en Europa onmogelijk maken.

De Volendam is dan het commandoschip in een konvooi van 36 schepen. De meeste mensen kunnen zich niet voorstellen dat een schip met onschuldige reizigers zal worden aangevallen. Op 300 kilometer van Ierland, wordt het stoomschip door een Duitse torpedo getroffen. Kapitein Webster geeft opdracht De Volendam te verlaten: eerst de  kinderen, daarna de volwassen passagiers en de bemanningsleden. 


Fragment uit 'Varen in Oorlogstijd'
"In augustus 1940 was men ertoe overgegaan kinderen naar veiliger oorden over te brengen. Zo vertrok het SS Volendam, groot 15.430 brt, van de Holland-Amerika Lijn op 29 augustus 1940 met een transport van 320 kinderen van de Mersey. Behalve deze kinderen hadden zich bovendien 271 volwassen passagiers ingescheept, zodat, inclusief de uit 273 koppen bestaande bemanning, het aantal opvarenden, 864 bedroeg.

konvooiVaren in een konvooi

De reis naar Amerika werd gemaakt in een groot konvooi en de 'Volendam' voer vooraan in de middelste kolom, Direct na vertrek werden verscheidene malen oefeningen gehouden en vooral de kinderen werd goed bijgebracht, wat zij in geval van nood moesten doen. Door deze uitmuntende voorzorgsmaatregelen is groot onheil voorkomen, want reeds een dag na vertrek werd de 'Volendam' om 11 uur 's avonds in ruim 1 door een torpedo getroffen. 

De kinderen, die allen sliepen, werden gewekt en geholpen door de leiders, leidsters, stewards en stewardessen, begaven zij zich in volmaakte orde naar de verzamelplaatsen.
Om paniek te voorkomen werd hun gezegd dat er weer een oefening werd gehouden. Eerst werden de kinderen met hun begeleider"s in de sloep geplaatst, daarna de vrouwelijke passagiers en vervolgens de mannelijke en een deel der bemanning. De "stewards en stewardessen hadden eraan gedacht een aantal dekens aan dek te brengen om vooral de kinderen tegen de koude te beschutten, Met de grootste plichtbetrachting vervulde ieder zijn taak, In volmaakte kalmte vierden de ,strijkers de sloepen af en hoewel de zee nogal ruw was, vond slechts één ongeval plaats, de purser had het ongeluk bij het gaan in een boot mis te stappen, viel te water en verdronk .

Dankzij de 'Schat's glijspanten' werd geen enkele sloep beschadigd, hoewel deze danig tegen de scheepshuid werden geramd.

Toen de boten afstaken, begonnen in enkele boten de kinderen te zingen en over de ruwe en donkere zee klonk dit zeer indrukwekkend. De kalmte van de kinderen heeft ongetwijfeld de ouderen geïnspireerd zich bijzonder rustig te gedragen en zo wekte dit 'schip verlaten' meer de indruk van een massale oefening dan van een harde noodzakelijkheid."

Uit: 'Varen in oorlogstijd', door S, J, graaf van Limburg Stirum - Amsterdam, 1948

 

verwante lessen

Login Form