In 1963 richtten de Verenigde Naties het Wereldvoedselprogramma WFP op. In 2020 kreeg deze organisatie de Nobelprijs voor de Vrede. Kennelijk hebben voedsel en vrede iets met elkaar te maken. In ieder geval vond het Nobelprijscomité dat wel. Dit comité in Noorwegen kent jaarlijks deze prijs toe aan een of meer personen, of aan een organisatie die werkt aan een wereld met minder oorlog en meer vrede.
Maar wat voor verband is er dan tussen voedsel en vrede?
Het hoofdkwartier van het WFP in Rome
Dat zoeken jullie uit aan de hand van de volgende vragen:
- Wat is het WFP?
- Waarom werd het WFP in 1963 opgericht?
- Hoe gaat het WFP te werk?
- Wat voor steun krijgt het WFP hierbij binnen de VN en daarbuiten?
- Waarom kreeg het WPF in 2020 de Nobelprijs voor de Vrede?
Daarna gaan jullie na hoe je zelf het WFP kunt steunen.
Voor deze opdracht krijg je 1 lesuur de tijd.
Kijk naar de video en lees in je eentje de twee bronteksten in de les. Hier krijg je de helft van de tijd voor.
Maak daarna een keuze uit de volgende twee groepsactiviteiten:
- Maak een ontwerp voor een reclamespot voor het WFP in beeld en geluid van hooguit 1 minuut. Laat hierin zien waarom deze organisatie is opgericht en wat ze doet.
- Je zet in opdracht van het WFP een ontwerp voor een webpagina op met tips om verantwoord om te gaan met het voedsel dat je dagelijks koopt en eet. Het WFP wil namelijk dat je zo weinig mogelijk eten weggooit. Verspilling en bederf van voedsel zijn twee redenen waarom er niet iedereen voldoende voedsel beschikbaar is. Laat op de webpagina ook zien waarom je met je tips oorlogen helpt voorkomen.
Voor deze activiteiten trekt je andere helft van de tijd uit,
Kijk naar de YouTube-video ‘WFP: Who We Are, What We Do, Why We Do It’
Op 8 oktober 2020 maakte het Noorse Nobelcomité bekend dat de Nobelprijs voor de Vrede dat jaar naar het Wereldvoedselprogramma WFP van de Verenigde Naties ging. Berit Reiss-Andersen, voorzitter van het comité vertelt waarom.
De organisatie bestrijdt honger, helpt vrede tot stand te brengen in gebieden die te maken hebben met een gewapend conflict en is volgens de voorzitter “een drijvende kracht” in het voorkomen dat honger wordt ingezet als oorlogswapen.
Reiss-Andersen benadrukte ook het belang van internationale organisaties. “De noodzaak tot solidariteit en multilaterale samenwerking is opvallender dan ooit.”
Ook wees ze erop dat het WFP de afgelopen jaren steeds meer moeite heeft gehad om haar taak uit te voeren. Dat komt vooral door gewapende conflicten.
Het is dan ook geen wonder dat er in 2019 135 miljoen mensen afhankelijk waren van voedselhulp, meer dan in lange tijd het geval was. Als gevolg van de pandemie van het coronavirus zal dit aantal in 2020 flink stijgen. ”De pandemie heeft ons laten zien dat multilaterale samenwerking absoluut noodzakelijk is,” zegt Reiss-Andersen.
Om deze toenemende voedselcrisis het hoofd te bieden, heeft het WFP meer geld nodig. Maar ze heeft moeite om aan voldoende geld te komen. Daardoor dreigt er volgens het Nobelcomité een “hongercrisis van onvoorstelbare proporties” als donoren haar niet voldoende helpen. Juist het WFP is de meest aangewezen organisatie om hongerende mensen te helpen omdat vanaf de oprichting in 1963 een enorm logistiek apparaat heeft opgebouwd. Daardoor is ze in staat om ook in de moeilijkst toegankelijke oorlogsgebieden door te dringen om er haar werk te doen.
Leo van der Velden, oud-medewerker van het WFP, licht dit toe: “Het WFP, dat zijn de cowboys van de VN. Ze komen als eersten en doen dat met groot materieel, schepen, vrachtwagens, vliegtuigen.” Met haar logistieke apparaat kan ze ook andere organisaties van de VN ondersteunen, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, die een vooraanstaande rol speelt in de bestrijding van de coronapandemie.
De WFP leverde voedsel aan families in Liberia die in 2015 in quarantaine zaten tijdens de uitbraak van Ebola in dat land
Het is vaak heel moeilijk zakken rijst of meel en ander voedsel met het WFP-logo erop naar mensen die honger lijden te brengen. Om dat voedsel te vervoeren naar de plekken waar het voor bestemd is, moeten goede afspraken worden gemaakt met lokale bestuurders, en soms ook met partijen die oorlog tegen elkaar voeren. In het laatste geval moet het WFP nauwlettend in de gaten houden dat het de ene partij niet bevoordeelt boven de andere. Dat is moeilijk omdat veel regeringen en strijdgroepen vaak zelf een deel van de hulp voor zich opeisen.
Het Nobelcomité benadrukt dat oorlog honger kan veroorzaken en honger tot oorlog kan leiden.
Naar: ‘Strijd van VN tegen honger beloond met Nobelprijs’, in NRC-Handelsblad van 9 oktober 2020.
Om oorlog uit te bannen
Op 26 juni 1945 ondertekenden 51 landen het Handvest van de Verenigde Naties. In het Handvest staan doelen omschreven die moeten worden behaald om de wereld te bevrijden van oorlog. Belangrijk hiervoor is dat de landen zich economisch en sociaal goed ontwikkelen.
Daarom is in het Handvest de volgende tekst opgenomen:
“B. Hoofdstuk IX Internationale economische en sociale samenwerking
Artikel 55:
Met het oog op het scheppen van een sfeer van stabiliteit en welzijn, nodig voor het onderhouden van vreedzame en vriendschappelijke betrekkingen tussen de naties, welke zijn gegrond op eerbied voor het beginsel van gelijke rechten en van zelfbeschikking voor volken, bevorderen de Verenigde Naties:
a. hogere levensstandaarden, volledige werkgelegenheid en voorwaarden voor economische en sociale vooruitgang en ontwikkeling;
b. oplossingen voor internationale economische en sociale problemen, problemen van gezondheidszorg en aanverwante vraagstukken, alsmede internationale samenwerking inzake cultuur en onderwijs; en
c. universele eerbiediging en inachtneming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden voor allen, zonder onderscheid naar ras, geslacht, taal of godsdienst.”
Vliegende start voor hulporganisatie
Vanuit het streven naar meer internationale economische en sociale samenwerking, besloten de Verenigde Naties in 1962 het Wereldvoedselprogramma WFP op te richten. Die organisatie zou de eerst aangewezene zijn om voedselhulp te verlenen bij rampen en hongersnoden. Eigenlijk zou het WFP in 1963 aan de slag gaan en dan 3 jaar lang haar werk doen. Het liep echter anders, en daar hebben in 1962 en na 1966 veel mensen in ramp- en conflictgebieden die kampen met voedselgebrek, profijt van gehad.
In 1962 kwam de organisatie al drie maal in actie. Ze bood noodhulp in Thailand, nadat een orkaan in dat land grote verwoestingen had aangericht. Ze deed hetzelfde, toen een deel van Iran getroffen was door een zware aardbeving. In beide gevallen bestond de hulp deels uit verstrekken van voedsel. Ten slotte bood de organisatie hulp aan tienduizenden mensen die uit Algerije waren gevlucht tijdens een oorlog die Algerijnse rebellen tussen 1954 en 1962 voerden tegen het Franse koloniale bestuur van het land. Toen die oorlog was afgelopen en Algerije onafhankelijk was geworden, keerden die vluchtelingen terug naar hun land. Ze ontdekten dat hun woningen waren verwoest. De organisatie-in-oprichting bood hen tijdelijk onderdak in tenten en daarnaast ook voedselhulp.
Zoals gezegd, bleef de organisatie, die in 1963 haar huidige naam kreeg, ook na 1966 actief. Het is uitgegroeid tot een van ‘s werelds grootste humanitaire hulporganisaties. Ook steunt het WFP ontwikkelingsprojecten ter bestrijding van armoede.
Uiting van het WFP op sociale media tijdens wereldvoedseldag 2015
De organisatie krijgt vrijwillige bijdragen van VN-lidstaten en andere donoren en roept mensen op om haar te helpen.
Lees meer over het WFP op ‘Our Vision: five steps to Zero Hunger’ op https://www.wfp.org/zero-hunger. Zero Hunger, ofwel alle honger de wereld uit, is namelijk het tweede van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen die de VN in 2015 hebben aangenomen en wil behalen in 2030.
Op 8 oktober 2020 kreeg het Wereldvoedselprogramma WFP de Nobelprijs voor de Vrede voor haar inspanningen om voedselschaarste en hongersnood te bestrijden. Het Noorse Nobelcomité, dat deze prijs elk jaar toekent aan een of meer personen of een organisatie, wilde hiermee onderstrepen dat honger leidt tot oorlog en dat oorlog leidt tot honger.
Deze les laat leerlingen zien hoe dit wederzijdse verband tussen oorlog en honger al gelegd werd, toen het Handvest van de Verenigde Naties werd opgesteld en in 1945 werd aangenomen. De les laat ook zien waarom het WFP werd opgericht en nog steeds actief is.
Plan van aanpak:
Voor deze les trekt 1 uur uit. Eerst laat u de leerlingen de video zien’ en laat u ze de twee tekstbronnen in de les individueel lezen. Trek er de helft van de tijd voor uit.
Daarna laat u de leerlingen twee groepen vormen voor een activiteit waar u de andere tijd voor uittrekt.
De ene groep maakt een ontwerp voor een reclamespot in beeld en geluid voor het WFP van ten hoogste 1 minuut, waarin de groep laat zien waarom het WFP is opgericht en wat ze doet.
De andere groep maakt voor het WFP een ontwerp voor een webpagina met tips om verantwoord om te gaan met het voedsel dat je dagelijks koopt en eet. Het WFP zou het op prijs stellen als mensen proberen om zo weinig mogelijk eten weg te gooien omdat verspilling van voedsel en bederf twee redenen zijn waarom niet iedereen voldoende voedsel ter beschikking heeft. Deze tips kunnen er aan bijdragen om oorlogen te voorkomen.
Eindtermen voor HAVO:
Domein A: Historisch besef
2. De kandidaat kan de volgende tijdvakken met bijbehorende tijdsgrenzen in chronologische volgorde noemen en als referentiekader gebruiken:
- tijdvak 10: tijd van televisie en computer (vanaf 1950) / tweede helft 20e eeuw.
Domein B: Oriëntatiekennis
8. De kandidaat kan voor elk van de tien tijdvakken die genoemd zijn in eindterm 2.
- de kenmerkende aspecten voor ieder tijdvak noemen;
- bij elk kenmerkend aspect van een tijdvak een passend voorbeeld geven van een gebeurtenis, ontwikkeling, verschijnsel of handeling dan wel gedachtegang van een persoon en dit voorbeeld gebruiken om het betreffende aspect te verduidelijken;
- uitleggen hoe kennis van het betreffende tijdvak de oriëntatie op de hedendaagse werkelijkheid beïnvloedt;
Eindtermen voor VWO:
Domein A: Historisch besef
2. De kandidaat kan de volgende tijdvakken met bijbehorende tijdsgrenzen in chronologische volgorde noemen en als referentiekader gebruiken:
- tijdvak 10: tijd van televisie en computer (vanaf 1950) / tweede helft 20e eeuw.
Domein B: Oriëntatiekennis
8. De kandidaat kan voor elk van de tien tijdvakken die genoemd zijn in eindterm 2.
- de kenmerkende aspecten voor ieder tijdvak noemen;
- bij elk kenmerkend aspect van een tijdvak een passend voorbeeld geven van een gebeurtenis, ontwikkeling, verschijnsel of handeling dan wel gedachtegang van een persoon en dit voorbeeld gebruiken om het betreffende aspect te verduidelijken;
- uitleggen hoe kennis van het betreffende tijdvak de oriëntatie op de hedendaagse werkelijkheid beïnvloedt;
- uitleggen dat de betekenis die aan tijdvakken wordt toegekend mede afhangt van de tijd, plaats en omstandigheden waarin mensen zich met het verleden bezighouden.
- De leerlingen hebben gezien waarom het WFP in 1963 is opgericht en wat het WFP voor taken heeft.
- De leerlingen kunnen uitleggen wat voor steun van binnen en buiten de VN het WFP krijgt bij het uitvoeren van haar taken.
- De leerlingen kunnen uitleggen hoe de oprichting van het WFP past in het streven van de VN om te komen tot vreedzame en vriendschappelijke betrekkingen tussen zijn lidstaten.
- De leerlingen hebben gezien dat het WFP een ondersteunende rol vervult voor met name de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.
- De leerlingen kunnen uitleggen hoe honger en oorlog samen een vicieuze cirkel vormen.
- De leerlingen kunnen, aan de hand van die samenhang tussen honger en oorlog, uitleggen waarom het WFP in 2020 de Nobelprijs voor de Vrede heeft gekregen.
De leerlingen hebben de opdracht in de les goed gemaakt als hun eindproduct helder maakt waar het WFP voor staat. Ook moet het ontwerp voor het beeldmateriaal in het eindproduct de teksten ervan goed aanvullen.